مفهوم، ماهيت و آثار شرط انفساخ در حقوق ايران

The Significance, Nature and Concequences of Revocation Condition in the Iranian System

در حقوق ايران، ماده‌ي 264 قانون مدني كه به بيان اسباب سقوط تعهدات پرداخته، اشاره‌اي به نهاد شرط انفساخ نكرده است. اين در حالي است كه در بند 8 ماده‌ي 1234 قانون مدني فرانسه، اين نهاد به‌عنوان يكي از اسباب سقوط تعهد عنوان شده و ظاهراً ماده‌ي مذكور، منبع نويسندگان قانون مدني ايران در تدوين ماده‌ي 264 بوده است. با تحليل مساله در حقوق ايران، به‌نظر مي‌رسد اگر چنين شرطي به‌صورتي در عقد درج شود كه سبب جهالت و غرر در معامله نشود، اصولاًً نبايد با مباني نظام حقوقي ايران منافات داشته باشد. حال با فرض پذيرش عدم منافات اين نهاد با نظام حقوقي ايران، اين مسايل مطرح مي شود كه مبنا و ماهيت حقوقي شرط انفساخ چيست؟ آيا اثر اين شرط قهقرايي است يا ناظر به آينده بوده و به گذشته سرايت نمي كند؟ در اين تحقيق، سعي مي‌شود كه تحليلي از مفهوم، ماهيت، قلمرو و آثار شرط انفساخ به‌عمل آيد.

In Iranian law system, the article 264, spelling out the causes of the abrogation of obligations, does not refer to the principle of revocation condition. While in article 1234 in the French law, which has been a reference for the above mentioned Iranian article, this principle has been mentioned as one of the causes of the abrogation of the obligations. One can rightly assume that if such a condition is included in a contract for a transaction, it should not be inconsistant with Iranian law system. Taking this consistency condition for granted, questions arise as to what the underlying legal principles and nature of revocation condition are and whether the consequences of such a condition are retroactive or are targeted at future. This article seeks to analyze the significance, nature, scope, and the consequences of the revocation condition.