بازنمايي جريان مذهبي در ادبيات داستاني كودكان و نوجوانان دهه‌هاي چهل و پنجاه

Representation of Religious Trend in Children Story Literature in Pre- Revolutionary Iran (1960s-1970s)

در ايران پيش از انقلاب اسلامي ادبيات كودك و نوجوان ابزاري براي ايديولوژي‌هاي مذهبي و چپ بود تا به اين وسيله مفاهيمي منتقل شوند و در جامعه پذيري اين نسل نو تغييري رخ دهد. روشنفكران، اديبان و نويسندگان در داستاني كودكانه تغييراتي را مي‌خواستند و در ناخودآگاه كودك و نوجوان نيز اين مطالب را حك مي‌كردند. ايديولوژي مذهبي با تعاريفي جديد از ارزش‌هاي اسلامي، خواستار اسلامي اصيل بود كه نه تنها در حوزه فردي بلكه در اجتماع نيز فعال باشد. براي اين كار با انتقاد از اجتماع فاسد، حكومتي را ترسيم مي كرد كه تمامي قوانين اسلامي در آن رعايت مي شد. براي درك بهتر كودكان و نوجوانان نيز از اين حكومت مطلوب، حكومت حضرت علي( ع) را روايت مي كردند تا الگويي باشد براي جامعه اسلامي. زبان ساده و مطالب روان نيز از ديگر خصوصيات اين كتاب‌ها بود. بررسي دقيق تر اين مسيله نيازمند نگاهي دقيق به ادبيات كودكان و نوجوانان و به طور اخص ادبيات مذهبي اين گروه‌هاي سني است. پس با روشي كيفي از نوع تحليل تاريخي- اسنادي به اين كتاب‌ها پرداخته مي‌شود.

In pre-revolutionary Iran, children story literature transformed to stimulate revolutionary cause. This transformation was under the effect of Islamic ideology developed and introduced by revolutionary ideologues. In this article, some of the main children stories written by religious writers are examined and the process of this transformation is shown. Writers such as Mahmood Hakimi, Morteza Motahhari, Mostafa Zamani and Mirabolfath Da’vati are among the most active religious writers in this period. This research is done in historical-documentary method. The result of the article shows that from the beginning on 1960s to the time of Islamic revolution in 1979 there is a shift toward revolutionary sentiments in religious children stories.