رويكرد توسعه‌ي پايدار محله‌اي در كلان‌شهر تهران مورد: محله‌ي بهار منطقه‌ي 7

Neighborhood Sustainable Development Approach in Tehran MetropolitanCase study: Bahar Neighborhood, Region 7

توسعه‌ي محله‌اي در قالب فرآيندي مشاركتي، دموكراتيك و مردم محور از چندين دهه‌ي گذشته، در كشورهاي توسعه‌يافته، به عنوان محور برنامه‌هاي توسعه‌ي پايدار شهري و مناطق كلان‌شهري مورد تاكيد قرار گرفته است. كلان شهر تهران با تنگناهاي متعددي در خصوص مديريت بهينه‌ي سازمان فضايي شهر روبروست و رويكرد كنوني در مديريت كلان و متمركز آن، به دليل عدم اتكا به ساز و كارهاي محلي، مشاركت مردم، نظام‌هاي پايدار اكولوژيك محلي و لذا برآورده‌سازي نيازهاي واقعي ساكنين، به توسعه‌ي پايدار شهري منتهي نشده است. لذا توسعه‌ي محلات شهري، به عنوان نقطه‌ي آغازين توسعه‌ي مديريت پايدار تهران شناخته شده است. هدف غايي رويكرد توسعه‌ي پايدار محله‌اي نيز مردم و تامين نيازهاي اوليه و اساسي آنان با توجه به محيط زندگي آنهاست. پژوهش حاضر با تاكيد بر اين هدف، به دنبال شناخت و آزمون رويكرد نوين محله محوري در نظام مديريت جديد شهري، در يكي از محلات كلان‌شهر تهران بوده و از اين رو، در چارچوب يك فرضيه، كه تغيير بنيادي ساختارهاي برنامه‌ريزي توسعه‌ي محلات شهري با تاكيد بر نظام محله محوري مي‌تواند به پايداري اكولوژيك، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي محلات تهران منجر شود، به نتايجي دست يافته است: ناپايداري محلي در شرايط كنوني، ميزان شاخص وابستگي و تعلق خاطر محلي را به طور وسيعي در ميان سكنه‌ي محله‌ي بهار پايين مي‌آورد. كاهش اين شاخص، موجب مي‌شود احساس مسووليت افراد محلي نسبت به برنامه‌هاي در حال اجرا و نيز طرح‌هاي آتي محله و به عبارت بهتر، اهتمام براي افزايش و تعميم شاخص كيفيت زندگي در بخش‌هاي مختلف محله، رو به كاهش گذارد. لذا، سازوكارهاي توسعه‌ي حاكم بر محله‌ي بهار هيچ‌گونه انطباقي با شرايط تحقق توسعه‌ي پايدار در سطح محلي ندارد و برنامه‌ريزي براي ايجاد تغييرات بنيادي روند فعلي و حركت به سمت پايداري محلي ضروري است.

Neighbourhood development in the form of a participation, democratic and people based process from several decades ago in developed countries has been emphasized as the axis of urban sustainable development and metropolis areas. Tehran metropolis is facing with frequent problems regarding the optimum management of spatial organization; and the present approach in its macro and centralized management has not been led to urban sustainable development due to lack of reliance on local solutions, participation of people, sustainable ecological local systems and therefore unsuccessful in preparing basic needs of people. Therefore, development of urban neighbourhood has been known as the starting point for development of urban sustainable management of Tehran metropolis. The final goal of sustainable neighbourhood development is people and provision of their first and necessary requirements with respect to their life environment. Thus, the present research through emphasizing on this aim, has sought to understand and test the new approach of neighbourhood development in modern urban management system, in one of urban neighbourhoods of Tehran metropolis. Therefore, this research has obtained some results in the framework of one thesis that basic change in planning structures of urban neighbourhood development with emphasis on neighbourhood system can lead to ecological socio-economical and cultural sustainability in Tehran’s neighbourhoods. Instability in the present conditions decreases greatly the index of local dependency among the people of Bahar neighbourhood. Decrease of this index causes the local people to feel no responsibility against the under progress programs and the future programs, in other words, the attempt for increasing and generalization of the life quality index in different parts of the district will be decreased, therefore the development methods dominant on Bahar neighbourhood has no compatibility with the realization conditions of sustained development in local surface and planning for making fundamental changes and moving toward local sustainability is essential. Keywords: Planning structure, Neighbourhood sustainable development, New urban management, Bahar neighbourhood, Tehran metropolis.