بررسي آثار زهكشي كنترل شده بر شوري خاك، مديريت آبياري و عملكرد نيشكر ‏(مطالعه موردي كشت و صنعت امام خميني)‏

Effects of Controlled Drainage on Soil Salinity, Irrigation Management ‎and Sugarcane Yield at Imam Khomeini Plantation

واحد كشت و صنعت امام‎ ‎خميني يكي از واحد‏‌هاي ده گانه نيشكر در استان خوزستان است. شوري خاك اراضي اين واحد به ‏خوبي كاهش يافته و در حد تحمل گياه قرار دارد، اما به دليل وجود زهكش‏‌هاي زيرزميني عميق و مصرف زياد آب، زهكشي در ‏اين اراضي بيش از نياز است و سالانه حجم قابل توجهي زهاب توليد و به رودخانه دز تخليه مي‌شود. اين پژوهش به منظور ‏بررسي امكان استفاده از سيستم زهكشي كنترل شده و آثار آن بر كاهش مصرف آب، شوري خاك، حجم زهاب خروجي، ميزان ‏شوري زهاب و عملكرد نيشكر در دو مزرعه از اين واحد اجرا شد. مزرعه اول تيمار زهكشي آزاد و در مزرعه دوم تيمار ‏زهكشي كنترل شده در نظر گرفته شد. سطح ايستابي در مزرعه با تيمار زهكشي كنترل شده در 90 سانتي‌متري سطح خاك ‏نگه داشته شد. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه ميانگين حجم آب مصرفي در تيمار زهكشي كنترل شده، حدود 27 درصد و ‏حجم زهاب خروجي حدود 55 درصد، كمتر از حجم آب مصرفي و حجم زهاب تيمار زهكشي آزاد است. در مدت اجراي طرح، ‏ميزان نمك خروجي در حدود 24 تن در هكتار در مزرعه با زهكشي كنترل شده كمتر در رودخانه دز تخليه شد. عملكرد ‏محصول نيشكر در تيمار زهكشي كنترل شده 7/8 درصد بيشتر به دست آمد. يافته‏‌هاي اين تحقيق نشان مي‌دهد كه استفاده ‏از سيستم زهكشي كنترل شده سبب صرفه جويي در مصرف آب، كاهش حجم زهاب خروجي، كاهش ميزان شوري زهاب و ‏مقدار نمك خروجي خواهد شد. علاوه بر اين، با كاربرد اين روش، كاهش بار آلودگي رودخانه و حفظ محيط زيست نيز امكان پذير خواهد بود.‏

The Imam Khomeini sugarcane agro-industry plantation is one of ten sugarcane plantations in Khuzestan ‎province. Today, salinity has been lowered to well below crop salt tolerance level, but deep subsurface ‎drainage and over-irrigation has occurred and deposits a significant amount of drainage water back into ‎Dez River each year. This study investigated the impact of controlled drainage on the reduction of ‎irrigation water, soil salinity, drainage volume, salt load and sugarcane yield for two fields. One field had ‎free drainage (FD) and the other had controlled drainage (CD). In the CD system, water depth control ‎level was 90 cm below the soil surface. Results showed that the amount of irrigation water for CD ‎decreased by 27% and reduced total drainage outflow by 55%. During this time, the CD the salt load ‎decreased about 24 ton/ha and crop yield increased 8.7%. Controlled drainage significantly reduced the ‎amount of irrigation, drainage volume and salt load over the free drainage system. This method is a ‎feasible solution to decreasing river pollution and has a positive hydrological and environmental impact.‎