وضعيت زادآوري طبيعي بلوط ايراني در بين گروههاي بوم شناختي در ناحيه رويشي كردو- زاگرس

Natural regeneration of persian oak (Quercus brantii) between ecological species group in Kurdo-Zagros region

اين مطالعه به منظور بررسي زادآوري طبيعي بلوط ايراني در بين گروههاي بوم شناختي در منطقه حفاظت شده مله گون شهر ايلام با مساحت 160 هكتار انجام شد. براي اين منظور 67 قطعه نمونه به ابعاد 20 ×20 متر به صورت تصادفي-سيستماتيك در منطقه مشخص شدند. برخي مشخصات فيزيكيوشيميايي خاك و عوامل توپوگرافي، نوع گونه، تعداد و درصد پوشش درختان و درختچه ها با اندازه گيري قطر كوچك و بزرگ تاج آنها در داخل هر قطعه نمونه برداشت شد. به منظور برداشت داده هاي علفي از روش قطعات نمونه حلزوني ويتاكر استفاده شد و حداقل سطح 81 مترمربع به دست آمد. درصد پوشش علفي و تعداد زادآوري بلوط در قطعات نمونه 81 متر مربعي در مركز هر قطعه نمونه اصلي ثبت شد. از روشهاي آناليز تطبيقي متعارف (CCA) ،آناليز مولفه هاي اصلي (PCA) و آناليز دو طرفه گونه هاي شاخص (TWINSPAN) براي طبقه بندي رويشگاه، تبيين روابط بين تركيب گونه اي و عوامل محيطي استفاده شد. نتايج نشان داد كه سه گروه بوم شناختي در منطقه وجود دارند. نتايج همچنين نشان داد كه زادآوري دانه زاد و شاخه زاد بلوط در بين گروههاي بوم شناختي تفاوت معني داري دارند، به طوري كه زادآوري دانه زاد و زادآوري شاخه به ترتيب در گروه بوم شناختي دوم و سوم از ساير گروهها بيشتر بود. نتايج همبستگي اسپيرمن نيز نشان داد كه زادآوري دانه زاد بلوط با ماده آلي، ازت كل، جهت دامنه، ارتفاع از سطح دريا و درصد رطوبت اشباع همبستگي مثبت داشته، در حالي كه زادآوري شاخه زاد با ازت كل، ارتفاع از سطح دريا، درصد تاج پوشش اشكوب فوقاني و درصد رطوبت اشباع همبستگي منفي و با سيلت، وزن مخصوص ظاهري و جهت جغرافيايي همبستگي مثبت داشت.

In order to study of natural regeneration of persian oak (Quercus brantii) between ecological species group, Melehgavan protected area (app160 ha) of Ilam city was selected. The field data were obtained using of 67 sample plots (20m × 20 m) that were located in a systematic randomized design. The attributes including some topographic and soil physico-chemical properties, trees and shrubs species type and canopy coverage, which were recorded by measuring their small / large crown diameters in each main sample plot. In order to record the herbaceous species, the Whitaker’s snail plot method was applied, which resulted in 81 m2 of the minimum plot area. Herbaceous species and number of Q. brantii regeneration in 81 m2 plots in center of each sample plot were taken. The Canonical Correspondence Analysis (CCA), Principal Components Analysis (PCA) and TWINSPAN methods were used for the site classification, determining of the relationship between species composition and environmental properties. The results showed that there were three ecological species groups in the study area. The result also indicated that there were significant different between ecological species groups in view of the higher and coppice regeneration of persian oak. The higher regeneration was greater in second group than other groups, while Coppice regeneration was higher in third ecological group. The result of Spearman correlation showed, higher regeneration had positive correlation with organic matter, total nitrogen, moisture saturation percentage, aspect and elevation. The coppice regeneration had negative correlation with total nitrogen, elevation, canopy percentage of overstory and moisture saturation percentage, but it had positive correlation with silt, Bulk density and aspect.