مقايسه عملكرد توليدي نتاج گاوهاي نر هلشتاين داخلي و خارجي در شرايط مختلف اقليمي ايران

Comparison of Progeny’s Production Performance from Internal and External Holstein Bulls in Different Climatic Conditions of Iran

چكيده به منظور بررسي عملكرد صفات توليد شير و مقدار چربي شير دختران گاوهاي نر هلشتاين مورد استفاده در شرايط اقليمي مختلف ايران، از اطلاعات 9673 راس گاو شيري متعلق به 13 گله گاو هلشتاين كه توسط مركز اصلاح نژاد دام كشور از سال 1364 تا 1384 جمع‌آوري شده ‌بود، استفاده شد. محل جغرافيايي گله‌ها براساس شرايط اقليمي منطقه‌ و استفاده از روش دومارتن پيشرفته به چهار اقليم خشك‌سرد، فراخشك‌سرد، مرطوب‌معتدل و نيمه ‌خشك سرد گروه‌‍‍‌بندي شد. عملكرد گاوها در هر كدام از اقليم‌ها به ‌عنوان صفات جداگانه در نظر گرفته شد. اجزاي (كو) واريانس صفات ميزان توليد شير و مقدار چربي شير با استفاده از مدل حيواني چند‌صفتي براي اقليم‌هاي مختلف برآورد ‌شد. وراثت‌پذيري در اقليم‌هاي مختلف براي صفت توليد ‌شير و مقدار چربي شير به ترتيب از 17 تا 33 درصد و از 9 تا 14 درصد و ضرايب همبستگي ژنتيكي براي آن‌ها به ترتيب از 55/0 تا 98/0 و از 22/0 تا 94/0 متغير بود. همبستگي ژنتيكي صفات توليد شير و مقدار چربي شير بين اقليم‌ مرطوب معتدل با ساير اقليم‌ها، كمتر از 90/0 بوده كه نشان‌دهنده وجود اثر متقابل ژنوتيپ و محيط است. همبستگي ژنتيكي هر دو صفت، بين اقليم‌هاي خشك ‌سرد و فرا‌ خشك ‌سرد بيشتر از 90/0 بود كه نشان مي‌دهد مي‌توان عملكرد گاوها را در اين دو اقليم به عنوان يك صفت درنظر گرفت. ميانگين ارزش‌هاي اصلاحي دختران گاوهاي نر كشور نيوزيلند از نظر دو صفت توليد شير و چربي ‌شير در تمام اقليم‌ها (بجز اقليم نيمه ‌خشك ‌سرد) بيشترين و ميانگين ارزش‌هاي اصلاحي دختران گاوهاي نر ايراني براي هر دو صفت و در تمام اقليم‌ها كمترين بود. كلمات ‌كليدي: هلشتاين، فراسنجه‌هاي ژنتيكي، اثر‌ متقابل ‌ژنوتيپ‌ و محيط، اقليم‌هاي ايران