پديد آورندگان :
زاهد، فياض نويسنده استاديار گروه تاريخ دانشگاه آزاد اسلامي،واحد تهران مركزي , , فخرآور، كبري نويسنده كارشناس ارشد تاريخ دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران مركزي ,
كليدواژه :
رودكي , زبان و ادب فارسي , سامانيان , هويت ايراني ـ اسلامي
چكيده فارسي :
سامانيان، خانداني ايراني و يكي از دودمان هاي فارسي زبان غرب آسيا بودند كه بيش از صد سال بر بخشهايي از ايران از جمله ماورا النهر،خراسان،مازندران،ري و سيستان و قسمت عمده يي از آسياي مركزي حكم راندند.آنان با عشق به ترويج فرهنگ آريايي و تعقيب فكر استقلال ادبي، براي احياي تفكر ايراني به رنسانس فرهنگي دست يازيدند و در پرتو خلق آثاري گرانبها در زمينه هاي علمي و ادبي، سطح آگاهي عمومي جامعه عهد ساماني به ويژه سرزمين "ماورا النهر " را ارتقا بخشيدند. " بخارا" مركز سياسي آل سامان، به عنوان كانون علمي و ادبي در شرق قلمرو اسلامي، جايگاهي شاخص و پايگاهي شامخ يافت.
رودكي حدوداًدر اواسط قرن سوم،در قريه بُنَج در دو فرسنگي سمرقند متولد شد. وي، چنان ذكي و تيز فهم بود كه خيلي زود با كسب درجات ادبي و علمي، با اقبال خلق و رغبت امرا روبرو گشت، سروده هاي هنرمندانه او در موضوعات عاشقانه و بزمي، طنز و هزل، زهد و اخلاقي ، با مضمون هاي بكر و در قالبي ساده و روان و به دور از تعقيد و ابهام، همراه با صوتي دلكش و ساز طرب انگيزش، هر شنونده - يي را به وجد آورده، و هر خواننده خوش فكري را به تامل و تعقل فرا مي خواند، شعر هايش مملو از نشاط روح، غرور ملي، انديشه هاي حماسي و آزاد منشي بود، به طوريكه در اثرش به زحمت مي توان نماد ياس و سمبل نوميدي را نظاره كرد. عصري كه رودكي در آن مي- زيسته ثمره سياسي آن وحدت، عصاره اجتماعي آن امنيت و دستاورد اقتصادي آن تامين معيشت و چشم انداز فرهنگي آن ارتقاي معنويت و شيرازه اصلي آن ترويج زبان فارسي و تجلي انساني آن حضور چهره هاي شاخصي چون جيهاني و بلعمي، ابن سينا و بيروني، بلخي و رودكي است.در اين مجال بر آنيم تا تصوير روشني از اين دوران اثرگذار را به تماشا نشينيم.
كليد واژگان:رودكي، هويت ايراني اسلامي، سامانيان،زبان و ادب فارسي.
چكيده لاتين :
SamanidDynastywasoneofthemostimportantofIraniantraditionalfamiliesandantencidantinwestofIranwhichhadbeenrooledoveronehunderedyearsoverthesomeofimportantIranianprovinceslikeTtransoxiana,Greatkhorasan,Mazandaran,Ray and Sistan and a part of middle Asia.They were beloved of Iranian culture and were trying to flourish and promotion of literature independence and Arian lexicon .they started to established a kind of cultural revivification and built up an new structure of scientific and acknowledgment activities .Bokhara as a political capital of samanid dynasty, were trend to be a great center of this ideas .It was a symbol of progress in the east of Islamic territories .Roodaki were born at the middle of third century in the “Banj” village near of Samarqand city. He passed progress steps very soon. he also shows his intelligent and capability in poetry, writing and literatures .His lyrics about love. Banquet ,war, fun, purity .ethic and smut , were included with a new supposition ,simple and far of complicated conception of love, had more influenced on the audience ,listeners and readers .Specially ,when the poem were combined with a good song .Roodaki were attended with spiritual spirit ,national proud ,heroic thinking and bounty.In his lyrics we couldnʹt find any traces of hopeless. In the era, which Roodaki were lived, it,s more important achievement was ,unity in politic, security in social affaires ,welfare in economical goal ,upgrade of idealism in cultural perspective ,on its basic core of working was promotion of Persian languages.
ThefamousfiguresinthisperiodwerelikeBalami,Jeihani,Ibnesina,Birooni.Balkhi and Roodaki.we want to clear up that era as aessay.we wish it would be useful for readers and researchers.
