زمان آغاز واكداري در همخوان‌هاي انسدادي زبان فارسي

Voice onset time in Persian consonants

چكيده مقدمه: زمان آغاز واكداري به عنوان يك سرنخ صوتي معتبر جهت افتراق همخوان‌هاي انسدادي واكدار و بي‌واك شناخته شده است و مي‌‌تواند جهت توصيف يا طبقه‌بندي طيفي از اختلالات رشدي، عصبي- حركتي و يا زباني مورد استفاده قرار گيرد. مقادير هنجار اين متغير در زبان‌هاي متفاوتي استخراج شده و در اين مطالعه نيز مقادير زمان آغاز واكداري در زبان فارسي (گويش معيار) به دست آمد. مواد و روش‌ها: جهت شركت در مطالعه توصيفي- تحليلي حاضر، 44 گوينده فارسي زبان به صورت ساده و در دسترس انتخاب شدند. آن‌ها 42 تك كلمه فارسي كه با همخوان‌هاي انسدادي آغاز مي‌شد، را دو بار خواندند. صداهاي ضبط شده با نرم‌افزار Praat بررسي شده و مقادير ميانگين براي زمان آغاز واكداري با تحليل طيف صوتي و موج شكل صوتي بر حسب ميلي‌ثانيه محاسبه گرديد. تفاوت‌هاي جنسي و نيز تاثير واكه‌ها بر زمان آغاز واكداري بررسي شد. يافته‌ها: زمان آغاز واكداري بين مردان و زنان فارسي زبان تفاوت معني‌داري نداشت (050/0 < P). ارتباط معني‌داري بين جايگاه توليد همخوان (050/0 > P) و واكه با زمان آغاز واكداري وجود داشت. ميانگين و انحراف معيار مقادير زمان آغاز واكداري براي واج‌هاي /b/، /p/، /t/، /d/، /k/، /g/ و /G/ به ترتيب برابر با (7/12) 41/12، (1/18) 27/78، (9/20) 44/89، (8/9) 63/16، (20) 73/100، (1/9) 34/30 و (69/8) 98/23 و براي دو واج‌گونه [?]، [c] به ترتيب برابر با (7/7) 6/33 و (18) 13/103 ميلي‌ثانيه بود. نتيجه‎گيري: در زبان فارسي (گويش معيار)، جنسيت كاربران زبان فارسي تاثيري بر زمان آغاز واكداري همخوان‌هاي انسدادي آن‌ها نداشت. هر چند واكه‌هاي پسين و باز و جايگاه توليد خلفي، مقدار زمان آغاز واكداري را افزايش مي‌داد. زمان آغاز واكداري همخوان‌هاي انسدادي بي‌واك در دامنه «تاخير واكداري طولاني» قرار داشته و دمشي محسوب مي‌شوند و همخوان‌هاي انسدادي واكدار در دامنه «تاخير واكداري كوتاه» قرار دارند. كليد واژه‌ها: زمان آغاز واكداري، زبان فارسي، همخوان، واكه

Abstract Introduction: Voice onset time has been known to be the most reliable acoustic cue in differentiating voiced and voiceless stops. It can also be used in describing or categorizing various developmental, neuromotor and/or linguistic disorders. Values of voice onset time have been determined for many languages, and in the present study, voice onset time values were investigated for Persian language (Standard dialect). Materials and Methods: In this study, 44 healthy subjects, who were selected through convenient sampling method, produced each of 42 monosyllabic words twice. All stimuli contained 7 Persian stops in the initial position. Using Praat software, the voice onset time values were calculated in milliseconds according to waveform and wideband spectrograms. Vowel effect, sex differences, and the effect of place of articulation on VOT were analyzed. Results: No significant difference was found for the voice onset times obtained from male and female Persian speakers (P > 0.050). However, vowel and place of articulation had a significant effect on the voice onset times (P < 0.001). The mean of voice onset time values for /b/, /p/, /d/, /t/, /g/, /k/, /G/ consonants and for [c] and [?] allophones, along with their standard deviations, were 12.41 (12.7), 78.27 (18.1), 89.44 (20.9), 16.63 (9.8), 100.73 (20), 30.34 (9.1), 23.98 (8.69), 33.6 (7.7) and 103.13 (18) ms respectively. Conclusion: It was revealed through this study that voice onset time values are the same for Persian-speaking men and women. However, like many other languages, back and high vowels and back place of articulation increased VOT values. Moreover, the results indicated that voiceless stops had long voicing lags and were aspirated in Persian language. On the other hand, voiced stops had positive VOT values and short voicing lags. Keywords: Voice onset time, Persian language, Consonant, Vowel