تاملي در سياست كنترل جمعيت؛ آثار و پيامدهاي آن

Reflection on the Policy of Population Control: Its Consequences

همواره بحث از جمعيت، و بررسي آثار و پيامدهاي آن از جمله مباحث مهم و جذاب بوده است. در مقاطعي از تاريخ كشور ما، سياست دولت‌مردان بر فزوني جمعيت و در مقاطعي ديگر بر كنترل و كاهش آن بوده است. پس از پيروزي انقلاب اسلامي، بحث كنترل جمعيت به يك سياست راهبردي تبديل شد. نتيجه آن سياست، امروز به بار نشسته و جامعه ايران را با معضل گسل و گسست نسلي، و پيري مفرط جمعيت مواجه ساخته است. از اين‌رو، امروز تاكيد مسيولان امر بر فزوني جمعيت و دست شستن از سياست كنترل جمعيت مي‌باشد. به نظر مي‌رسد، اين موضوع و اتخاذ سياست پيشگيرانه، نيازمند توجه به زيرساخت‌هاي نهادي، فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، ساختاري، زمينه‌اي، و امكانات، ظرفيت‌ها، محدوديت‌ها و مولفه‌هاي فرهنگي، ديني و اجتماعي است. به يك‌باره نمي‌توان فزوني جمعيت را امري ناپسند و كنترل آن را امري مطلوب تلقي كرد و يا به‌عكس. اين مقال، با رويكرد تحليلي و بررسي اسنادي به واكاوي سياست كنترل جمعيت و آثار و پيامدهاي آن مي‌پردازد.

Population control and its consequences have always been important and attractive issues. In some junctures in the history of our country, statesmen have focused on population increase and in others on population control and its decrease. After the victory of Islamic Revolution, the population control became a strategic policy the result of which is the problem of generation gap and extremely senescent population. Therefore, statesmen now emphasize on population increase and abandon the policy of population control. It seems that this aim as well as adopting preventive policy to achieve it necessitates attention to institutional, cultural, social, economical, structural, and contextual infrastructures along with cultural, religious, and social facilities, capacities, limitations, and components. Population increase cannot instantly be considered a bad policy and population control a good one or vice versa. Using an analytical approach and documentary review, the present paper explores the policy of population control and its consequences