بررسي تطبيقي مدل‌هاي عملياتي كارت اعتباري در بانكداري اسلامي

Comparative Evaluation of Credit Card Operational Models in Islamic Banking

امروزه استفاده از كارت‌هاي اعتباري توسعه فراواني در نظام بانكي پيدا كرده است. مشتريان بانك‌ها ترجيح مي‌دهند براي رفع احتياجات روزمره خود، از تسهيلات كوتاه‌مدت بانكي از راه كارت‌هاي اعتباري استفاده كنند. اين در حالي است كه اغلب مدل‌هاي عملياتي كارت‌هاي اعتباري در بانكداري سنتي براساس قرارداد قرض با بهره طراحي شده‌اند كه از ديد فقه اسلامي ربا و ممنوع است. بر اين اساس، بانك‌هاي اسلامي كوشيده‌اند راهكارهايي پيدا كنند كه در عين مشروعيت، قابليت سامان‌دادن معامله‌هاي كارت‌هاي اعتباري را داشته باشند. مقاله پيش‌رو كه با روش توصيفي تحليلي به دنبال بررسي تطبيقي راهكارهاي ارايه‌شده به‌وسيله بانك‌هاي معروف اسلامي براي استفاده از كارت اعتباري است و در اين جهت مدل‌هاي عملياتي طراحي‌شده براساس قرارداد‌هاي بيع‌العينه، تورق، اجاره، كفالت و مرابحه را از ديد معيارهاي مشروعيت، جامعيت، كارايي و هم‌سويي با اقتصاد واقعي، بررسي كرده و به دنبال اثبات اين فرضيه است كه با توجه به معيارهاي چهارگانه، طراحي كارت اعتباري براساس قرارداد مرابحه نسبت به ديگر مدل‌ها مزيت دارد و مي‌تواند تمام نيازهاي اعتباري مشتريان براي خريد انواع كالاها و خدمات را به‌صورت مشروع، كارا و واقعي پوشش دهد.

These days using credit cards has been increased in banking system. Customers prefer to use credit cards for financing their daily needs through short term banking credits. Most of operational models of credit cards in conventional banking are based on borrowing contract that includes interest and is prohibited from the point view of Islamic fiqh that is considered riba. Therefore, Islamic banks have thought the ways that while they are shariah compliant, at the same time have the capability of credit cards. This research using descriptive-analytical methodology aims to evaluate the solution provided by famous Islamic banks for using credit cards and therefore studies the operational models provided by these banks that are based on Bay-al-Einah, Tawarruq, Ijarah, Kifalah and Murabaha . The criteria for this evaluation are shiraih compliancy, comprehensiveness, efficiency and alignment with real economy. The paper aims to prove that regarding these four criteria, Murabaha has advantage over other models and can meet all the needs of customers in a shariah compliant, efficient and real manner.