تعيين گونه‌هاي بومي و موثر گندميان استان اصفهان در مقابله با فرسايش خاك

Determination of indigenous species of Poaceae family in Isfahan province to deal with soil erosion.

خانواده گندميان Poaceae با داشتن 600 تا 700 جنس و 10000 تا 12000 گونه گياهي يكي از بزرگترين خانواده‌هاي گياهي نهاندانه محسوب مي‌گردد. سازگاري بالاي گياهان اين تيره در زيستگاه‌هاي مختلف، باعث تنوع در اين گروه گياهي شده است، به طوري كه اغلب گونه‌هاي اين خانواده پراكنش جهاني داشته و حدود 20 تا 24 درصد از پوشش گياهي سطح خشكي‌هاي زمين را تشكيل مي‌دهند. عناصر گياهي متعلق به اين خانواده نه تنها از جنبه‌هاي مختلف دارويي، غذايي، مرتعي، علوفه‌اي و غيره ارزش دارند، بلكه اهميت آنها را در مقابله با فرسايش‌هاي آبي، بادي و تثبيت شن‌هاي روان نبايستي از نظر دور داشت. استان اصفهان با وسعت 5/106179 كيلومتر مربع به واسطه‌ي وضعيت جغرافيايي خاص و تنوع آب و هوايي خود داراي تنوع و غناي گونه‌اي ويژه‌اي است، لذا به دليل تنوع گندميان در استان اصفهان و اهميت آنها، بررسي وضعيت فعلي گونه‌هاي اين تيره خصوصاً در مناطق خشك استان اصفهان هدف اصلي اين پژوهش قرار گرفت. نمونه برداري بر اساس روش تصادفي- سيستماتيك طي بهار و تابستان 1389 از 30 منطقه‌ي استان صورت گرفت و نمونه‌ها با استفاده از استريوميكروسكوپ (لوپ)، به كمك منابع علمي و تطابق با نمونه‌هاي موجود در هرباريوم‌ها بر اساس روش مقايسه‌اي مورد شناسايي قرار گرفتند. در تحقيق حاضر 18 طايفه، 25 جنس و 31 گونه‌ متعلق به اين خانواده در سطح استان شناسايي گرديد. با توجه به نقش موثر پوشش گياهي در مقابله با فرسايش خاك گندميان پاياي ريزوم دار و پيازدار به واسطه ويژگي‌هاي آناتوميكي خود در مقايسه با انواع يكساله نقش موثرتري در حفاظت از بافت خاك در مقابله با فرسايش داشته اند.

Poaceae family being consisted of 10000-12000 species distributed in 600-700 genera is one of the largest angiosperm families. Their high adaptability leads to more diversity among this taxon. As a result, most species of this family are distributed worldwide and they occupy almost 20-24% of the vegetation cover of the earth. Not only poaceae family members are pharmacologically, nutritionally, commonagously important but also their importance in fighting against wind and aquatic erosion and stabilization of flowing sands shouldn’t be ignored. Isfahan province is 106179.5 square kilometer. It has species-rich as a result of its unique geographical status and variation in climates. Study of current situation of Poaceae species in arid areas of the province is the main goal of the study. Sampling was done during spring and summer of 1389 from 30 regions. Then samples were identified by using stereomicroscope (loop), flora books and comparing them with herbarium plants. In this research we recognized 18 tribes, 25 genus, 31 species of this family in Isfahan province. Those species which have bulb or Rhizome are more effective to protect soil from erosion because of their anatomical structure.