انتخاب عصاره‌گير مناسب براي استخراج آهن قابل جذب درختان هلو در خاك‌هاي استان گلستان

Selection of suitable extractant to extract available iron in peach in soils of Golestan Province

كلروز آهن يك مشكل مهم در درختان هلو در خاك‌هاي آهكي ايران مي‌باشد و بيش از 60 درصد خاك‌هاي ايران را شامل مي‌شود (ميرعبدالباقي و ضرغامي، 2008). به‌منظور بررسي وضعيت آهن و ارزيابي عصاره‌گيرهاي رايج براي استخراج آهن قابل استفاده درختان هلو در خاك‌هاي استان گلستان 39 خاك مهم باغي استان از دو عمق 30-0 و 60-30 انتخاب و براساس آزمايش‌هاي پايه و ميزان آهن استخراجي با روش DTPA، 24 خاك براي مطالعات بعدي انتخاب شد. آهن قابل عصاره‌گيري اين خاك‌ها با استفاده از عصاره‌گيرهاي AB-DTPA، هيدروكسيل آمين هيدروكلرايد و مهليخ 1 استخراج شد. در مطالعات باغي آزمايشي به‌صورت طرح اسپيليت پلات در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي انجام شد. فاكتور اصلي خاك بيست و چهار باغ و فاكتور فرعي تيمارهاي آهن شامل (0Fe و 1Fe) از منبع سكوسترين آهن 138 (6 درصد) در مقادير 0 و 10 كيلوگرم در هكتار بود كه به‌صورت نواري در سايه‌انداز درخت زير خاك در 4 تكرار استفاده شد. بقيه عناصر غذايي براساس آزمون خاك به‌طور يكسان به همه تيمارها اضافه شد. براساس نتايج به‌دست آمده مقدار آهن استخراج شده به‌وسيله عصاره‌گير DTPA و AB-DTPA رابطه معني‌داري با جذب و غلظت كلروفيل در گياه نشان داد. همچنين عصاره‌گير هيدروكسيل آمين هيدروكلرايد با غلظت آهن كل همبستگي معني‌داري نشان داد. عصاره‌گير AB-DTPA براساس بالا بودن ضريب همبستگي با ميزان كلروفيل و نيز سادگي و اقتصادي بودن به‌عنوان عصاره‌گير مناسب در بين عصاره‌گيرهاي مورد استفاده تشخيص داده شد. همچنين حد بحراني آهن براساس روش كيت‌نلسون تصويري با عصاره‌گير AB-DTPA براي غلظت آهن كل، غلظت آهن فعال و شاخص كلروفيل‌متري به‌ترتيب 13، 14 و 13 ميلي‌گرم بر كيلوگرم به‌دست آمد.

Iron-chlorosis is an important problem in peach trees in calcareous soils of Iran and affects over 60% of Iranian soils. In order to assess the status of iron and evaluation of common extractants used for the extraction of available iron for peach in orchard soils of Golestan province, 39 major soils and depths of 0-30 and 30-60 were selected and on the basis of tests and iron extracted with DTPA, 24 soils were selected for further studies. The iron was extracted by DTPA, AB-DTPA, Hydroxyl amin hydrochloride and Mehlich1. In garden studies of the various varieties of peaches that were under chlorosis the benchmark plant and three levels of treatments (Fe0, Fe1) of iron sequestrine-138 (6%) source in 0 and 10 Kg/he rates utilized in split plot experiment with four replications. The results based on the amount of iron extracted by DTPA and AB-DTPA extractant shows significant relationship with chlorophyll concentration in plants. Also Hydroxyl amin hydrochloride extractant showed a significant correlation with total iron concentration. The AB-DTPA was selected as the best extractant, because of its high correlation with chlorophyll content as well as being easy and economical. Also the critical level of iron was determined on the basis of Cate-Nelson GM with AB-DTPA for relative total iron concentration, active iron concentration and chlorophyll meter index was 13, 14 and 13 mg/kg, respectively.