بررسي زايايي افعال بسيط در زبان فارسي براساس ساخت فعل در تاريخ بيهقي

Studying the generative aspects of simple verbs in Persian based on verb structure in Beihaghi History

بررسي زايايي افعال بسيط در زبان فارسي بر اساس ساخت فعل در تاريخ بيهقي جليل اله فاروقي هندوالان علي عليزاده ابراهيم محمدي زهره ناصري چكيـده وجود واژه هاي بسيط و ظرفيت پيشوندي هر زبان به تنوع واژه سازي كمك مي كند. زبان فارسي قرن هاي چهارم تا ششم اين ظرفيت را بالفعل در اختيار داشته است ولي از قرن ششم به بعد، اين ويژگي در فارسي اندك اندك از ميان رفته است و به جاي استفاده از افعال بسيط از افعال مركب كه قدرت زايايي زبان را بسيار كم مي كنند، استفاده شده است. بنابراين، احياي افعال بسيط و پيشوندي وظيفه اي است كه بايد به آن پرداخت تا امكان مشتق سازي از فعل و در نتيجه افزايش قدرت زايايي زبان فارسي دوباره فراهم گردد. تاريخ بيهقي از گنجينه هاي ارزشمند نثر فارسي به شمار مي آيد كه در اين مهم مي تواند بسيار كارا باشد. در ميان عناصر زباني به كار رفته در تاريخ بيهقي، فعل بزرگترين و انعطاف پذيرترين عنصري است كه در خدمت قلم بيهقي قرار گرفته است. در اين مقاله نشان داده مي شود كه وجود پيشوند تا چه اندازه به تنوع افعال و معاني آنها و ساخت افعال بسيط يا مشتقي كه مي توان آنها را جايگزين عبارات فعلي يا افعال مركبي پركاربرد امروزي كرد، كمك مي كند. واژگان كليدي: تاريخ بيهقي، فعل بسيط، فعل مركب، اشتقاق. ?

Studying the generative aspects of simple verbs in Persian based on verb structure in Beihaghi History Faroughi Hendovalan, Jalilollah Alizadeh, Ali Mohammedi, Ebrahim Naseri, Zohreh Abstract: Having simple words and prefixing capacity of any language helps itself with a variety of word-formation.Persian of 4th-6th centuries(Hejri) used to have this capacity in action , but after the 6th century this feature of Persian vanished little by little and instead of using simple verbs compound verbs, which decrease the generative aspect of language a great deal, was used. Therefore, reviving simple and prefixal verbs is a task which must be attended to so that forming derivatives of verbs, and as a result increasing of the generative aspect of Persian, would become possible again. Beihaghi History is one of the valuable prose treasures of Persian which can be very useful in this important issue. Among the linguistic elements used in Beihaghi History "the verb" is the greatest and most flexible element at the service of Beihaghiʹs writing. The present paper shows to what extent "prefix" helps to having a variety of verbs and their meaning, as well as making simple verbs or derived ones; which can substitute phrasal verbs or compound verbs with a wide application. Key words: Beihaghi History, Simple verb, Compound verb, Derivation.