خاوران نامه از منظر هنر نگارگري، با تاكيد بر عوامل موثر در شكل گيري اثر هنري و تحليل نمادهاي آن

The Oriental Letter from the view of art gallery With Emphasis on effective factors in forming artistic work and analysis of symbols portraying it

خاوران نامه از منظر هنر نگارگري، با تاكيد بر عوامل موثر در شكل گيري اثر هنري و تحليل نمادهاي آن محمد معمارزاده چكيـده خاوران نامه يكي از آثار ارزشمند تاريخ نگارگري ايران است. متن اين اثر توسط ابن حسام خوسفي شاعر سده ي نهم سروده شده است. مضمون اصلي اين اثر مبين مقام و منزلت علي (ع) و شرح نبردهاي آن حضرت مي باشد. برخي از مضامين خاوران نامه برگرفته از اسطوره هاي باستاني ايران است. عوامل متعدد در ارتقاي اين اثر، به عنوان يك شاهكار نگارگري ايران، دخيل بوده اند در ميان اين عوامل افزون بر سياست حكام، ويژگي هاي سبكي و توانمنديهاي خالق اثر نيز در خور اهميت است. در مقاله حاضر به شيوه تحليلي ضمن تبيين عوامل موثر در آفرينش نگاره ها، تحليل نمادها و مفاهيم آن نيز مد نظر بوده است. دستاورد تحليلي اين مقاله مبين پيوندهاي تنگاتنگ هنر و مذهب، همچنين نشانگر تعاملات هنر، مذهب و سياست در سده نهم مي باشد. واژگان كليدي: خاوران نامه،‌ ابن حسام خوسفي، نگارگري ايراني، سده ي نهم.

The Oriental Letter from the view of art gallery With Emphasis on effective factors in forming artistic work and analysis of symbols portraying it Memarzadeh, Mohammad Abstract: The oriental letter is one of the valuable works in the history of Iranian art gallery. The context of this work has been composed by Ibne Hesam-e-Khoosfi, the poet of the ninth century (A.H.). The principal content of this work defines the position and value of Ali (God bless him) and explanation of his battles. Some of the contents of the oriental letter are derived from Iranian ancient myths. Various factors have been decisive in the improvement of this work, as a masterpiece of Iranian art gallery. Among these factors, save the policy of rulers, stylistic peculiarities and capabilities of the creator of a specific work is important. In the present paper, using an analytical method and defining influential factors in creating artistic figures, analysis of symbols and their concept have been taken into account. The analytical result of this paper reveals the close connection between art and religion and shows the interaction of art, religion, and politics in the 9th century. (16th century A.D.). Key Words: oriental letter, Ibne Hesam-e-Khoosfi, Iranian art gallery, 9th century.