بررسي اثر تنش خشكي بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد سه رقم آفتابگردان

Studying the effect of drought stress on yield and yield components of three sunflower cultivars

به منظور بررسي اثر تنش كمبود آب بر روي برخي از صفات مورفولوژيك سه رقم آفتابگردان آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كاملاً تصادفي در سه تكرار در شرايط آب و هوايي تبريز طي سال زراعي 1386 و در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز اجرا شد. تيمار تنش كمبود آب در پنج سطح (50، 100، 150، 200 و 250 ميلي‌متر از تشتك تبخير كلاس A) در مرحله R3 در كرت‌هاي اصلي و سه رقم آفتابگردان (آرماويرسكي، آلستار و ايروفلور) در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان داد كه عملكرد دانه در 100، 150، 200 و 250 ميليمتر تبخير از تشتك تبخير نسبت به تيمار شاهد (آبياري پس از 50 ميلي‌متر تبخير از تشتك) به ترتيب برابر 78%، 65%، 50% و 43% عملكرد دانه شاهد مي باشد. رقم آرماويرسكي از عملكرددانه بيشتري نسبت به هيبريد آلستار برخوردار بود ولي هيبريد ايروفلور اختلاف معني‌داري از نظر عملكرد دانه با دو رقم ديگر نداشت. با افزايش شدت تنش كمبود آب كاهش معني داري در عملكرد دانه و درصد روغن ايجاد شد. اثر متقابل تنش كميود آب و رقم بر روي درصد پوكي دانه و تعداد دانه پر در سطح احتمال 5% معني‌دار گرديد.

To investigate the effects of water deficit stress on some morphological traits of three sunflower cultivars, a split plot experiment based on randomized complete block design was conducted with three replications during 2007 growing season at Agricultural Research Station of Tabriz Azad University. Water deficit at five levels (50 as control, 100, 150, 200 and 250 mm from class A evaporation pan) was assigned to main- plots and three cultivars (Aramvirsky, Allstar and Euroflour) were considered as sub-plots. Results showed that seed yields produced under 100, 150, 200 and 250 mm evaporation from the pan were 78%, 65%, 50% and 43% of the control seed yield, respectively. Among the studied cultivars ʹArmavirskyʹ produced greater yield than ʹAllstarʹ, but ʹEuroflourʹ did not show significant differences with the two other cultivars. Increasing water deficit stress significantly decreased seed yield and oil percentage. The interaction effect between water deficit stress and cultivar was significant on percentage of unfilled grain and filled grain.