وضعيت تبخير و تعرق ايستگاه يزد تحت تاثير عدم قطعيت سناريوهاي انتشار گازهاي گلخانه اي و مدل هاي موجود

Evapotranspiration Condition in Yazd Station under Uncertainties of Different GHG Emission Scenarios and ET Estimation Models

پديده تبخير و تعرق از جمله مهمترين عوامل موثر بر خشكسالي است كه در سايه تغييرات اقليمي، در آينده روند متفاوتي نسبت به گذشته خواهد داشت. بايد توجه داشت كه برآورد تبخير و تعرق يك منطقه در دوره هاي آتي تحت تاثير تغيير اقليم، با عدم قطعيت هاي مختلفي همراه خواهد بود كه عدم لحاظ آنها در محاسبات مي تواند به نتايج غير كاربردي منتهي شود. از اينرو در تحقيق حاضر به بررسي تاثير عدم قطعيت مربوط به روابط برآورد تبخير و تعرق و همچنين سناريوهاي انتشار گازهاي گلخانه اي بر تبخير و تعرق ايستگاه يزد در دوره 2039-2010 ميلادي پرداخته مي شود. به اين منظور ابتدا با استفاده از روشهاي هارگريوز- ساماني و تورنت وايت تبخير و تعرق مرجع ايستگاه يزد در دوره پايه 1961 تا 1990 تعيين شد. سپس به كمك خروجي مدل‌ چرخش عمومي جو HadCM3 تحت دو سناريوي انتشار گازهاي گلخانه اي A2 و B2 به شبيه سازي تبخير و تعرق مرجع ايستگاه يزد در دوره آتي پرداخته شد. با استفاده از دو پارامتر دماي كمينه و دماي بيشينه، تبخير و تعرق مرجع سالهاي 2010 تا 2039 ايستگاه يزد محاسبه شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه هر دو پارامتر دماي كمينه و بيشينه افزايش محسوسي را در دوره آتي تحت دو سناريويA2 و B2 در ايستگاه يزد خواهند داشت. اما تبخير و تعرق بدست آمده از داده‌هاي شبيه‌سازي شده دوره آتي توسط روش هارگريوز- ساماني تغيير محسوسي را نسبت به گذشته در هر دو سناريو نشان نداده است. اين در حالي است كه تبخير و تعرق محاسباتي به روش تورنت وايت حدود 4/0 ميليمتر در هر روز بيشتر از دوره پايه بدست آمده است كه با توجه به ماهيت اين پديده همين مقدار اندك نيز قابل صرف-نظر كردن نخواهد بود.

Drought as a prevalent phenomenon has seriously affect water and agricultural resources of Iran, especially in recent decade. Evapotranspiration (ET) is an important climatic factor of drought occurrence that would change as a result of global climate change. In this regard, uncertainties that almost arise in ET simulation approaches would be important and however, would affect ET projection results in upcoming decades. This research investigates uncertainties of ET simulation results under different Green House Gas (GHG) emission scenarios and different ET estimation models in Yazd meteorological station. For this purpose, reference ET was first determined using historical data of studied station through Hargerives-Samani and Thornthwaite approaches. Then, simulated daily Tmin and Tmax data of HadCM3 model that were resulted from GCM-runs based on the IPCC-SRES scenarios of A2 and B2 were used for projection of potential ET in 2010 to 2039 period, as well. Results of the study show increase of Tmin and Tmax in 2010 to 2039 compared with the historical period (1961-1990). Also the results indicate that potential ET of Thornthwaite approach would have an increase of about 0.4 mm per day in the future three decades, while the projected ET of Hargerives-Samani approach would not be increased, significantly.