بررسي ارتباط برخي از صفات زراعي و مورفولوژيكي با عملكرد در لاين هاي نسل هفتم سوياي حاصل از پرتو دهي با اشعه گاما

Study of Relationship Between Some Agro-Morphological Traits With Yield in M7 Generation of Soybean Mutant lines Irradiated by Gamma Ray

نسل هفتم (M7) 33 لاين جهش يافته حاصل از جهش با پرتو گاما در سويا با دزهاي جذبي 150، 200 و 250 گري، رقم L17 مادري كه لاين هاي جهش يافته از آن مشتق شده بودند و دو رقم تجاري ويليامز (WI) و كلارك (CL) در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار به منظور بررسي ارتباط برخي از صفات زراعي مهم و مورفولوژيكي با عملكرد مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه لاين هاي جهش يافته و ارقام تجاري و والدي بررسي شده از نظر تمامي صفات به غير از صفت تعداد دانه در غلاف اختلاف معني داري داشتند. عملكرد تك بوته بيشترين همبستگي مثبت را با شاخص برداشت (886/0r=) داشت. در مدل رگرسيون چندگانه با روش تجزيه رگرسيون گام به گام 7/99 درصد از تغييرات عملكرد تك بوته به عنوان متغير وابسته توسط صفات شاخص برداشت و وزن خشك اندام هوايي (عملكرد بيولوژيكي) توجيه گرديد، كه اهميت شاخص برداشت بيش از صفات ديگر بود. با استفاده از روش تجزيه رگرسيون صعودي به جز صفات شاخص برداشت و وزن خشك اندام هوايي صفات با اهميت كمتر (تعداد برگ، وزن خشك ريشه و ارتفاع بوته) نيز در مدل رگرسيوني وارد شدند كه نقش توجيهي بسيار كمي داشتند. طبق نتايج تجزيه عليت بيشترين و كمترين اثر مستقيم و مثبت بر عملكرد تك بوته به ترتيب مربوط به صفات شاخص برداشت (62/0) و ارتفاع بوته (001/0) بود. بنا براين شاخص برداشت را مي توان به عنوان معيار گزينش در برنامه هاي اصلاحي براي بهبود عملكرد لاين هاي جهش يافته مورد استفاده قرار داد. طبق نتايج تجزيه به عامل ها، شش عامل مستقل از هم، مجموعاً 89 درصد از تغييرات كل داده ها را توجيه نمودند. عامل اول، 35 درصد از واريانس كل را توجيه نمود و به عنوان عامل عملكرد نام گذاري شد.

thirty-three M7 soybean mutant lines which originated by ? ray (co-60) from cultivar L17 irradiated with doses150, 200 and 250 Gray (absorbed dose), L17 cultivar and two commercial cultivars; Clark (CL) and Williams (WI) were evaluated in view of some agronomical and morphological traits under completely randomized design with three replications. In M7 mutant lines all traits except number of seed per pod showed a significant difference at ?=1% or 5% in comparison with L17 and commercial cultivars. The difference of seed per pod was not significant amongst studied lines. Seed yield per plant showed positive and highest correlation (0.886) with harvest index. Stepwise regression analysis showed 99.7% variation of yield per plant as a depended variable justified with harvest index and plant dry weight traits that harvest index value were more than plant dry weight. By using forward regression analysis except two mentioned traits other traits with low importance including number of leaf per plant, plant height and root dry weight were inserted in final regression model. Path analysis results showed that harvest index and plant height have respectively highest (0.62) and lowest (0.001) positive direct effects on seed yield per plant. Therefore harvest index trait can be used as relevant selection criteria for yield in plant breeding programs. By using of principal factor analysis with varimax rotation for studied traits, 6 factors were determined that these factors justified 89% of total variation. First factor justified 35% of total variation and this factor called as a yield factor.