بررسي عكس العمل گياه Parl. Aeluropus littoralis به قارچ‌هاي مهم بيماريزاي برنج در استان مازندران

Study on the Reaction of Aeluropus littoralis Parl. to Rice Important Pathogenic Fungi in Mazandaran Province

آلوروپوس (Aeluropus littoralis Parl.) گياهي است علفي از خانواده گندميان (Poaceae) كه اغلب در مناطق شور رشد مي كند. محققين به منظور استفاده از توانايي هاي اين گياه به ويژه در مناطق شور لازم دانستند ابتدا پژوهشهاي جامع از جمله واكنش گياه آلوروپوس در برابر برخي از بيماري هاي گياهي انجام گيرد. اين احتمال وجود داشت كه بعضي از بيمارگرهاي برنج از جمله عوامل بلاست، سوختگي غلاف و لكه قهوه اي روي آلوروپوس بيماريزايي داشته باشند. بدين منظور ابتدا وجود اين بيماري ها روي آلوروپوس در مناطق رويش آن بررسي شد و در نمونه هاي جمع آوري شده هيچيك از بيماري هاي ذكر شده مشاهده نشد. در ادامه اين پژوهش قارچ عامل بلاست (Pyricularia grisea)، قارچ عامل سوختگي غلاف (Rhizoctonia solani) و قارچ عامل لكه قهوه اي (Bipolaris oryzae) از گياه برنج جداسازي، تكثير و به طور جداگانه روي گياه آلوروپوس مايه زني شدند. عكس العمل گياهان مايه زني شده مطابق روش مرسوم هر بيمارگر يادداشت برداري شد. نتايج آزمايشات نشان داد كه گياه آلوروپوس در شرايط گلخانه و در مزرعه به بيماري بلاست آلوده شد. همچنين گياه آلوروپوس به بيماري سوختگي غلاف حساسيت نشان داد و در شرايط گلخانه و مزرعه لكه هاي قهوه اي آبسوخته مشخص ريزوكتونيايي روي آن به وجود آمد. امّا با مايه زني قارچ عامل بيماري لكه قهوه اي روي گياه آلوروپوس در شرايط گلخانه و مزرعه هيچگونه نشانه اي از بيماري لكه قهوه اي روي آن مشاهده نشد. نتيجه اين آزمايش احتمال وجود منبع مقاومت به بيماري لكه قهوه اي در گياه آلوروپوس را افزايش مي دهد. از طرفي امكان وجود روشهاي آزمايشي ديگر براي بررسي اين بيماري را بايد مورد مطالعه و جستجو قرار داد. اين اولين گزارش از ايران روي گياه آلوروپوس است كه به وسيله قارچ هاي P. grisea و R. solani آلوده شده است. اين گياه به عنوان ميزبان ثانويه قارچ هاي ياد شده مي تواند نقش داشته باشد.

Aeluropus littoralis belong to poaceae family. It often grows in salty soils. In this study reaction of A. littoralis to rice pathogens (Pyricularia grisea, Rhizoctonia solani and Bipolaris oryzae) was investigated at greenhouse and field conditions under artificial inoculation. These three mentioned fungi were isolated from rice plants and then propagated and separately inoculated on Aeluropus plants. The results indicated that R. solani and P. grisea could infect the A. littoralis and showed the typical symptoms on this plants. This is the first report of these fungi that infect the A. littoralis plant in northern Iran. But B. oryzae could not infect the A. littoralis, and was not showed brown spot symptoms on plants at greenhouse and field conditions. Aeluropus can be an alternative host for the blast and sheath blight of the rice. Therefore, eradication of this weed can reduce the inoculum sources of the two important rice pathogens. Also it can be source of resistance to rice brown spot disease. Beside, the possibility of existence of other tentative methods for considering this disease must be studied and researched in the future.