مطالعات ژيوشيميايي و فلززايي توده گرانيتوييدي سرخ‌كوه (مجموعه آتشفشاني-نفوذي خاور ايران) و ارتباط آن با كاني‌سازي مس-طلا-آهن

Geochemistry and Metallogenesis of Sorkh-kuh Granitoid Intrusion (East Iran Volcano-Plutonic Assemblage), and its associated Cu-Au-Fe Polymetallic Mineralization

توده گرانيتوييدي سرخ‌كوه، به عنوان قديمي‌ترين فعاليت زمين‌ساختي-ماگمايي مجموعه آتشفشاني-نفوذي خاور ايران در شمال فروافتادگي دشت لوت، قرار دارد. اين توده متشكل از كاني‌هاي آلبيت، كوارتز، بيوتيت، هورنبلند، فلدسپار‌پتاسيم و آپاتيت با بافت نيمه‌خويشكل دانه‌اي، تركيب گرانوديوريت، ديوريت و توناليت با ماهيت متا‌آلومين تا پرآلومين و كلسيمي-قليايي داراي تشابه تركيبي با گرانيت‌هاي ايلمنيتي سري كاهيده نوع S است. كانه‌زايي‌ چندفلزي سولفيدي-اكسيدي در منطقه با تشكيل كانه‌هاي هيپوژن كالكوپيريت، بورنيت، پيريت، اسفالريت، مگنتيت، هماتيت، و كانه‌هاي سوپرژن ديژنيت، كووليت، كالكوسيت، مالاكيت و نيوتوسيت به همراه كاني‌هاي كالك‌سيليكات و سيليكات بدون آب (ولاستونيت، آنكريت، گارنت آهن‌دار و پيروكسن) و آبدار (ترموليت-اكتينوليت، كلريت و اپيدوت) با ‌ساخت و بافت انتشاري، رگه‌اي-رگچه‌اي و در مواردي جانشيني و اسكارني به صورت عدسي و نوارهاي گوساني متعدد انجام گرفته است. ماده معدني به صورت نامنظم و پراكنده با شكل‌هاي عدسي، صفحه‌اي و رگه‌اي با پيروي از ساختارهاي زمين‌ساختي منطقه به صورت ديرزاد تشكيل شده است. دگرساني‌هاي آرژيليك، سريسيتي و ليمونيتي در مجاورت توده نفوذي و پهنه اسكارن و دگرساني پروپيليتي با مجموعه كاني‌هاي اپيدوت، كلريت و پيريت با فاصله از توده نفوذي قابل تشخيص است. خصوصيات ژيوشيميايي توده نفوذي سرخ‌كوه همخواني مناسبي با پلوتون‌‌هاي مولد مس-آهن و طلا نشان مي‌دهد كه در آنها توده نفوذي نقش مهمي در خاستگاه تامين فلزها دارد.

Sorkh-kuh garnitoid body is located in the Lut depression (NE Iran), representing the oldest tectono-magmatic event recorded in the East Iran Zone as a volcano-plutonic activity. It mainly consists of granodiorite, diorite and tonalite with granular hypidomorphic texture composed of albite, quartz, biotite, hornblende, K-feldspar and apatite. Sorkh-kuh is a meta- to peralominous calc-alkaline intrusion and its main geochemical features is similar to those of reduced S-type intrusion of ilmenite series. The associated sulfide-oxide polymetallic mineralization comprises of hypogene (chalcopyrite, bornite, pyrite, sphalerite, magnetite hematite) and supergene (digenite, covellite, chalcocite, malachite and neotocite) mineral assemblages. The anhydrous (wollastonite, ankerite, Fe-garnet and pyroxene) and hydrous (tremolite-actinolite, chlorite and epidote) calc-silicates and silicates formed in the skarn zone. The epigenetic mineralizations occurs as disseminated, vein-veinlets, replacement and skarn-type mainly as discrete and irregular lenses, bands and sheet-like bodies, which follow the regional trends. In the skarn zone and next to the intrusion, argillic, sericitic and limonitic alterations are widespread and propylitic alteration (epidote, chlorite and pyrite assemblage) formed far-off the main intrusive body. Geochemical characteristics of the Sorkh-kuh intrusion are similar to productive Cu-Fe-Ag intrusions.