سنگ زايي و تعيين سن ايزوتوپي( اورانيم- سرب) بر روي زيركن از توده گرانيتوييدي كمپلكس دگرگوني زول، جنوب باختري قاين، خاور ايران

Petrogenesis and Isotopic age Dating (Uranium-Lead) on Zircon in Granitoid Body of Metamorphic Complex in Zul, Southwest of Qaen, East of Iran

توده گرانيتوييدي مورد مطالعه در يك مجموعه دگرگوني منسوب به پروتروزوييك در جنوب روستاي زول، شمال استان خراسان جنوبي، در خاور ايران، واقع شده است. سنگ هاي تشكيل دهنده اين مجموعه شامل گرانيت، گنيس، ميگماتيت، ميكاشيست، گارنت شيست و به مقدار كمتر مرمر و كوارتزيت است. براساس مطالعات كاني شناسي، داده هاي مودال و ژيوشيميايي، گرانيتوييد زول از نوع گرانيت و گرانوديوريت است. اين سنگ ها داراي بافت دانه اي، گرافيك و به ندرت پورفيروييدي هستند. اين گرانيتوييد داراي تركيب كلسيمي قليايي و پرآلومين است. الگوي عناصر جزيي بهنجار شده اين سنگ‌ها نسبت به ميانگين پوسته، حاكي از غني-شدگي آنها از عناصر K، Th،U است. اين ويژگي‌ها با حضور بي هنجاري منفي يوروپيم در اين سنگ ها مي-تواند ذوب رسوبات پوسته‌اي در يك محيط زمين ساختي برخوردي تشكيل گرانيتوييد نوع S را تاييد كند. سن سنجي ايزوتوپي به روش زيركن اورانيم _ سرب، حاكي از حضور دو نسل زيركن ارثي و ماگمايي در اين گرانيتوييد است. سن زيركن هاي ارثي 2 ± 4/168 ميليون سال و سن تبلور فاز گرانيتي 5/1 ± 1/110 ميليون سال (اواخر كرتاسه پيشين) به دست آمد.

The present study is concerned with granitoid body crops out in a metamorphic complex occuring around Zul village of South Khorasan province, eastern Iran. The complex includes migmatite, gneiss, mica schist, garnet schist, some marble and quartzite. Based on mineralogy, modal and geochemical data, Zul granitoid includes granite and granodiorite. These rocks are granular, graphic and porphyroid in texture. Major minerals are alkali feldspar, quartz, biotite and muscovite. Tourmaline, sphene, apatite, zircon and garnet are the minor mineral components. The granitoid is calc-alkaline and peraluminous in composition. Trace element data were normalized to average crust, showing enrichment in K, U and Th. These characteristics and negative anomaly for Eu can indicate melting of crustal sediments (S-type granitoid) in a collision-related tectonic environment. Isotope age dating on zircon uranium – lead indicates that, there are two generations of heritage and magmatic zircon in granitoid phase. Heritage zircon show 168.4 ± 2 Ma and magmatic zircon has 110.1 ± 1.5 Ma (L-E Cretaceous) age.