تاثير پلي اكريل آميد و ماده آلي بر سه نمايه پايداري ساختمان در دو خاك ريز و متوسط بافت با تعداد تر و خشك شدن متفاوت

Effect of Polyacrylamide and Organic Matter on Three Structure Stability Indices in Two Fine and Medium Textured Soils Under Various Wetting and Drying Cycles

چكيده نمايه‌هاي متفاوتي نظير پايداري خاكدانه ها در آب (WAS)، ميانگين وزني قطر خاكدانه در شرايط خيس شدن سريع (MWDf) و رس قابل پراكنش (DC) براي توصيف پايداري خاكدانه ارايه شده‌اند. پلي‌اكريل‌آميد (PAM) در اصلاح ساختمان خاك به طور گسترده به كار رفته است. از اهداف اين پژوهش، بررسي استمرار تاثير PAM بر نمايه هاي ذكر شده در دو نوع خاك ريز و متوسط بافت بود. آزمايش به صورت گلداني با سه تيمار شامل پلي اكريل آميد آنيوني(P) در سه سطح 0، 10 و 30 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك، ماده آلي (OM) به صورت كود دامي پوسيده در دو سطح 0 و 5 درصد وزني و چرخه تر و خشك شدن (N) در پنج سطح به تعداد 1، 3، 5، 10 و 15 مرتبه اجرا شد. تغييرات متوسط رطوبت در گلدانها در هر چرخه بينFC (معادلkPa 25) و FC 5/0 متغير بود. آزمايش به صورت فاكتوريل 5×3×2 در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. خاك گلدانها در شرايط آزمايشگاه در دماي حدود 25-22 درجه سلسيوس نگهداري شدند. بيشترين مقدار WAS و MWDf در هر دو خاك مربوط به سطح 5% ماده آلي و30 ميلي گرم PAM بر كيلوگرم بود. در سطوح ياد شده در مقايسه با شاهد (PAM و ماده آلي صفر)WAS نزديك به 28/3 برابر در خاك لوم شني و 4/2 برابر در خاك لوم رسي افزايش داشت. اوج تاثير PAM در خاك متوسط بافت پس از سه مرتبه اعمال چرخه تر و خشك شدن ظاهر شد و طي چرخه هاي بعدي كاهش يافت. تاثير PAM بر WAS و MWDf در خاك ريز بافت تا چرخه پانزدهم به طور خطي بالا رفت و كاهش نداشت. تاثيرپذيري DC از PAM در جهت عكس WAS و MWDf بود. ماده PAM به عنوان يك اصلاح كننده كارايي بالايي در بهبودي پايداري خاكدانه‌ها در هر دو خاك از خود نشان داد.

Abstract Several quantitative stability indices including wet aggregate stability (WAS), mean weight diameter under fast wetting (MWDf) and dispersible clay (DC) have been employed to evaluate soil structure stability. Polyacrylamide (PAM) and organic matter as soil conditioners are vastly used to improve soil structure. This project was carried out to study the effects of PAM and organic matter on aggregate stability of two sandy loam and clay loam soils. It was conducted in pot under greenhouse conditions with applying anionic PAM at three rates (0, 10, 30 mg kg-1), organic matter to form decomposed animal manure < 0.5 mm at two rates (0 and 5 % by weight) and cycles of wetting and drying at five rates (1, 3, 5, 10, 15) with moisture contents ranged from FC to about 1/2 FC. The pots were kept at 22 – 250C under laboratory condition. The experiment was conducted as a factorial based on randomized complete block design with three replications. Indices of WAS, MWDf and DC were measured after 1, 3, 5, 10 and 15 wetting and drying cycles in three replicates. Results showed that with 5 % OM and 30 mg kg-1 PAM , WAS increased about 3.28 times in sandy loam and nearly to 2.4 times in clay loam soil. The climax effect of PAM on WAS in sandy loam occurred after 3 cycles of wetting and drying and thereafter it gradually declined to about half. In the clay loam soil both WAS and MWDf steadily increased up to 15 cycles and never decreased. The effect of PAM on DC at both rates of PAM application was the reverse of WAS and MWDf. As an organic amendment, PAM appeared to have great ability in improving structure stability in both soils.