جايگاه اخلاق زيست محيطي در برنامه درسي دوره ابتدايي ايران

The Status of Environmental Ethics in the Contents of Primary School Textbooks of Iran

هدف پژوهش حاضر بررسي جايگاه اخلاق زيست محيطي در محتواي كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي به منظور بهبود محتواي كتاب‌هاي مورد نظر بوده است. روش تحقيق توصيفي است و با استفاده از تحليل محتوا به جمع‌آوري اطلاعات پرداخته است. مفاهيم مرتبط با اخلاق زيست محيطي، با توجه به سه حيطه شناختي، عاطفي، مهارتي در قالب ابعاد متن، تكليف، پرسش و تصوير مورد بررسي قرار گرفت. جامعه و نمونه آماري پژوهش، كتاب‌هاي فارسي (بخوانيم و بنويسيم)، علوم، تعليمات اجتماعي و هديه‌هاي آسماني دوره ابتدايي (22جلد كتاب) در سال تحصيلي 91 ـ90 بود. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه كل مفاهيم مرتبط با اخلاق زيست محيطي در اين كتاب‌ها، 535 واحد بوده كه در بعد متن (45/36 درصد)، تكليف (14/15 درصد)، پرسش (6/25) و در قالب تصوير (8/22) ارايه شده است. همچنين از كل مفاهيم مرتبط با اخلاق زيست محيطي، 78 درصد به حيطه شناختي، 13 درصد به حيطه عاطفي و 7/9 درصد به حيطه مهارتي اختصاص يافته است. در كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي به هدف‌هاي شناختي (سطح دانش) بيشتر توجه شده است و كمترين توجه مربوط به سطح مهارت است. بيشترين توجه به اخلاق زيست محيطي در كتاب‌هاي علوم دوره ابتدايي تعلق دارد و كمترين توجه در كتاب هديه‌هاي آسمان دوره ابتدايي صورت گرفته است.

The present study is to examine the status of environmental ethics in the contents of primary school textbooks, Persian (read and write), science, social teachings and gifts of heaven. The study is descriptive with using content analysis technique in order to gathering information. Concepts related to environmental ethics, according to three domains of cognitive, affective and skill have been studied in the form of text, homework, question and image. Research population was the primary school textbooks including Persian (read and write), science, social teachings and gifts of heaven in 1390-91. Total of concepts related to environmental ethics were in 22 volumes and in 535 units that 36.45 percent was in the form of text, 15.14 percent was in the form of homework, 25.61 percent was in the form of questions and 22.8 percent was in the form of image. Also from the related concepts of environmental ethics, 78 percent was dedicated to the cognitive domain, 13 percent was dedicated to the affective domain, and 9.7 percent was dedicated to the skill domain. Findings show that in there has been more attention to the cognitive purposes (knowledge domain) in primary school textbooks and the skill level had the lowest. Most attention to the environmental ethics has been in primary school science books and the lowest has been in gifts of heaven.