تحقق خارجي اعتماد در رابطه‌ي پزشك و بيمار

Trust realization in physician-patient relationship

اعتماد مهم‌ترين عنصر در رابطه‌ي پزشك و بيمار است و تاثير بسزايي در اثربخشي درمان و هم‌چنين، رضايت پزشك و بيمار دارد. چنان‌چه اعتماد را به‌درستي بشناسيم و معني و مفهوم آن را بدانيم و تصور درستي از آن پيدا كنيم، مي‌توانيم به تحقق خارجي آن اميدوار باشيم و آن را ارتقا بخشيم. لذا در اين مقاله بر آن هستيم كه مولفه‌هاي تحقق خارجي اعتماد را بشناسيم و در رابطه‌ي پزشك و بيمار به عنوان يكي از مهمترين مصاديق به بحث گذاشته و الگويي در اين خصوص ارايه دهيم. به اين منظور ابتدا به بررسي ديدگاه دانشمندان اعم از علوم اجتماعي و اخلاق پزشكي، غربي و ايراني پرداخته و سپس با روش بحث متمركز گروهي به اخذ ديدگاه‌هاي افراد متخصص و غير متخصص در زمينه‌ي اخلاق پزشكي پرداخته و در نهايت با تحليل محتوايي آن‌ها به مدل و الگوي پيشنهادي و جديدي مي‌رسيم كه هر چند ادعاي كامل بودن و استقصاي همه‌ي مولفه‌ها را ندارد اما در نوع خود و با در نظر گرفتن محدوديت‌هاي مطالعات كيفي، تلاش كرده است كه عمده‌ي مولفه‌هاي تحقق خارجي اعتماد را در خود بگنجاند. براي رسيدن به اين الگو بر اين باوريم كه طرفين اعتماد يعني اعتماد‌كننده (بيمار) و اعتماد‌شونده (پزشك)، هر دو در شكل‌گيري اعتماد نقش دارند و مولفه‌هاي تحقق خارجي اعتماد به هر دو طرف مربوط است و در اين ميان برخي مربوط است به شخص بيمار و به شكل يك‌سويه درون او شكل مي‌گيرد، نظير نياز و تمايل بيمار به اعتمادكردن. برخي مربوط است به بيمار و با توجه به آگاهي بيمار از ويژگي‌هاي پزشك شكل مي‌گيرند نظير آگاهي بيمار از دانش و تجربيات پزشك. دو دسته‌ي ديگر از مولفه‌ها مربوط است به پزشك كه يك‌دسته از آن‌ها با توجه به ويژگي‌هاي خود پزشك شكل مي‌گيرد، نظير وظيفه‌شناسي پزشك و ظاهر او. دسته‌ي آخر مولفه‌هايي هستند كه مربوط است به پزشك ولي در ارتباط پزشك با بيمار شكل مي‌گيرند نظير رفتار ارتباطي پزشك با بيمار.

The most important element in physician-patient relationship is trust which has a major effect on treatment and satisfaction of both patient and physician. To be able to realize the trust between patients and physicians, at first we should find an appropriate definition of trust; so in this article we study the criteria of trust and it’s realization to be adapted between patient and physician. We reviewed the literatures investigating the perspective of scientists of sociology and ethics. Afterwards the issue was discussed in focus groups, and the contents were analyzed to reach to a proposed model including several criteria. We believe that trust has two sides, the trust (patients) and the trustee (physicians); and for trust fulfillment both sides should be involved. So some criteria are related to the individual patients, such as patient’s needs and desire to trust. Some are related to patients and are considered as respect to patients, awareness of physicians characters, such as his/her knowledge and experiences of physician. The other two criteria are related to physician’s characteristics, such as his/her commitment and appearance, and physician-patient relationship, such as communication skills of physician.