بررسي تنوع ژنتيكي تحمل به تنش شوري در ارقام يونجه (Medicago sativa L..) ‏بر‌‌‌اساس رشد گياهچه

Study of Genetic Diversity Tolerance to Salinity Stress in Alfalfa (Medicago sativa L.) Varieties Basis on Seedling Growth

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي ارقام يونجه در شرايط تنش شوري آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامي واحد شوشتر روي 20 ژنوتيپ يونجه در 5 سطح شوري (0، 75، 150، 225 و 300 ميلي‌مولار) با نمك كلريد سديم صورت پذيرفت. آزمايش در گلدان‌هاي حاوي 1:2 خاك زراعي- ماسه انجام شد و تا 45 روز پس از كاشت، آبياري صورت گرفت بعد از آن تيمارهاي شوري اعمال گرديدند و پس از 14 روز صفات تعداد برگ در بوته، طول ريشه، طول ساقه، طول گياه، نسبت طول ريشه به طول ساقه، وزن تر گياه، وزن خشك گياه و نسبت وزن خشك به وزن تر گياه اندازه‌گيري شدند. در اثر اعمال شوري كليه صفات در فاكتور تنش در سطح احتمال 1 درصد معني‌دار شدند. با افزايش ميزان شوري تمام صفات به جز نسبت طول ريشه به طول ساقه كاهش پيدا كردند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه دز بحراني حساسيت به تنش شوري در اندام هاي هوايي از قبيل تعداد برگ در بوته، طول ساقه، طول گياه، وزن تر گياه، وزن خشك گياه، شوري 150 ميلي‌مولار و براي صفت طول ريشه 300 ميلي‌مولار مي‌باشد. با استفاده از تجزيه خوشه‌اي ژنوتيپ‌هاي KFA1، KFA11، KFA14 و KFA15 با منشا قره‌يونجه، KFA4، KFA6 و KFA16 با منشا همداني و رقم بمي‌گرمسيري در گروه متحمل‌ترين و ژنوتيپ‌هاي KFA3 با منشا قره‌يونجه، KFA5 و KFA17 با منشا همداني، KFA7 با منشا رهناني، ارقام نيكشهري ‌گرمسيري و يزدي‌گرمسيري در گروه حساس‌ترين و KFA8، KFA10، KFA12 وKFA13 با منشا قره‌يونجه، KFA2 با منشا همداني و KFA9 با منشا چالشترشهركرد در گروه نيمه متحمل به تنش شوري قرار گرفتند.

In order to study of variation and the effect of 5 salinity level (0, 75, 150, 225 and 300 mmol) of NaCl on 20 alfalfa genotypes, a factorial experiment was conducted based on CRD with three replications in green house condition of Shoushtar Islamic Azad University, Iran in 2011. Seeds were sown in pots containing 1:2 sand-agriculture soils and irrigated by tap water for 45 day. Then the pots were irrigated by salt water for 14 days. Seedling characteristics as number of leaf per plant, root length, stem length, seedling length, seedling root shoot length ratios, seedling fresh and dry weight and dry fresh weight ratios were measured. The results of analysis of variance showed significant effects of genotypes, stress and genotype by stress interaction effects for all of traits (P < 0.01). By increasing salinity all traits were decreased except root shoot length ratios. The results indicated that the critical salt dose for shoot and root caracterstics were 150 and 300 mmol, respectively. Using cluster analyzes, the genotypes were split into three groups. KFA1, KFA11, KFA14 and KFA15 originated fro GarehYounjeh, KFA4, KFA6 and KFA16, originated from Hamedani and cultivar Bami Garmsiri were considered as the most tolerant groups and KFA3, originated GarehYonjeh, KFA5 and KFA17, originated Hamedani, KFA7 originated Rahnani, cultivars Nikshahri Garmsiri and Yazdi Garmsiri were considered as the most sensitive groups and the other ones as semi-tolerant to salinity stress.