تعيين روابط بين انتقال ماده خشك و برخي صفات مورفولوژيك در ژنوتيپ هاي جو به كمك تجزيه به عامل ها تحت شرايط تنش كم آبي

Determining Relationships Among Dry Matter Remobilization and Some Morphological Traits in Barley Genotypes Using Factor Analysis Method Under Low Water

در اين مطالعه تجزيه به عامل ها و تعيين سهم صفات مختلف در بروز صفات كميدر جو مورد بررسي قرار گرفت. 40 ژنوتيپ جو به صورت كرت هاي خرد شده و در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار مورد آزمايش قرار گرفتند. سطوح تنش آبي به عنوان عامل اصلي به صورت آبياري كامل (شاهد)، تنش متوسط (يك دوم آب آبياري) وتنش شديد (قطع آبياري) و ژنوتيپ ها به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند.عملكرد دانه تنها با مقدار انتقال ماده خشك ساقه همبستگي مثبت و معني دار در سطح احتمال يك درصد نشان داد.نتايج تجزيه به عامل ها در شرايط بدون تنش و تنشيك دوم آبياري، 5 عامل اول و در شرايط تنش قطع آبياري 4 عامل اولرا تعيين كرد كه به ترتيب 96/83%، 66/83% و 13/74% از تغييرات داده ها را توجيه نمودند. در كل، در هر سه سطح تنش صفات سهم انتقال ماده خشك از ساقه و سپس پدانكل به دانه بسيار حايز اهميت بودند و با افزايش سطح تنش صفات مقدار انتقال ماده خشكاز ساقه و پدانكل، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول ميانگره دوم، طول پدانكل و طول محور سنبله اهميت بيشتر و صفات كارايي انتقال از ساقه و پدانكل به دانه، تعداد دانه در سنبله و عملكرد دانه اهميت كمتري در گزينش بهترين ژنوتيپ ها پيدا كردند. به طور كلي، از نتايج حاصل مي توان چنين استنباط كرد كه صفات مربوط به انتقال مي توانند شاخص هاي مهمي براي ارزيابي و انتخاب ژنوتيپ هاي جو تحت شرايط تنش خشكي به حساب آيند.

In present study, factor analysis and contribution of traits ingeneration of quantitative traits in barley were studied. Fourteen genotypes of barley were examined using a Split- Plot design based on Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications. Levels of water stress treatments were defined as main plot (perfect, ½ and no irrigation) and genotypes were considered as subplot. A positive significant correlation (P < 0.99) was indicated between grain yield and dry matter remobilization of stem. Factor analysis determined five factors for perfect and of ½ irrigation and four factors for stopped irrigation that explained 83.9, 83.7 and 74.1% of the data’s changes. In general, contributions of dry matter remobilization from stem and peduncle to grain were highly important in all three stress levels. By increasing the stress level, dry matter remobilization from stem and peduncle to grain, seed weight, plant height, second intern ode length, peduncle length and spike length were more effective than traits like efficiency of remobilization from stem and peduncle to grain, number of seed per spike and grain yield in screening of genotypes. Overall, it can be concluded that traits related to remobilization can be considered as important indicators for evaluating and screening of barley genotypes under drought stress conditions