دلايل پيكرگرداني در داستان هاي هزار و يك شب

Reasons for Metamorphosis in One Thousandand One Nights Stories

از موتيف هاي رايج افسانه ها و داستان هاي كهن، پيكرگرداني (Metamorphosis) يا تغيير شكل ظاهري موجودات با استفاده از نيرويي ماورا الطبيعي يا جادو است. بسياري از پيكرگرداني ها در داستان ها حامل بار معنايي اسطوره‌اي-روان‌شناختي هستند و تبيين آن‌ها مستلزم گوش فرادادن به امواج «ناخودآگاهي جمعي» در ژرفاي تاريك-روشنِ افسانه ها است. در بررسي حكايت هاي هزار و يك شب با گستره ي وسيعي از فرافكني-هاي روان انسان در قالب موجودات و اشيا مواجه هستيم كه تا حدودي بيانگر اضطراب و آلام روح آدمي در مسير زندگي است. كاركردهاي مشترك پيكرگرداني در داستان هاي هزار و يك شب را بايد در شباهت هاي بيروني و كاركردهاي غيرمشترك آن را در حقايق متفاوتي كه شخص از آن آگاه مي شود جست‌و‌جو كرد؛ حقايقي كه به صورت مكاشفه وار موجب غلبه بر ترس، ايجاد حس پرستش و رسيدن به آگاهي قهرمان از ماهيت زمان و انديشه و ناخودآگاهي مي شود. دلايل به دست آمده براي پيكرگرداني در پژوهش حاضر، يافته-هاي حاصل از بررسي داستان هاي هزار و يك شب با نگاهي رمزپردازانه است كه در سه سطح داستاني، روانكاوي- فردي و تاويل هاي رازآموزانه ظهور و بروز مي يابد. در اين مقاله فرآيند فرديت به عنوان مهم ترين عامل روان شناختي پيكرگرداني مورد بحث قرار مي گيرد؛ همچنين ميل به جاودانگي مهم ترين عامل اسطوره ايـ ديني، و طنز، پنهان كاري، سرگرمي و نيرنگ نيز از دلايل ديگر شگردهاي داستاني دگرديسي است.

One of the common motifs of myths and ancient stories is metamorphosis or transformation of creatures using supernatural forces or magic. Many cases of metamorphosis in stories bear mythological and psychological connotations whose description necessitates listening to the waves of "collective unconscious" in the depth of myths. When investigating into anecdotes of One Thousand and One Nights, we encounter many cases of mental tensions in form of creatures and objects which to some extent indicate the anxiety and pains of manʹs soul and mind in life. The common functions of metamorphosis in anecdotes of One Thousand and One Nights should be sought in external similarities and the uncommon ones in different truths the individual becomes aware of; the truths which cause the individual to overpower fear, create a sense of worship and make the hero reach an awareness of the nature of time, thought, and unconscious. In this paper, the process of individualism is discussed as the most important psychological factor in metamorphosis. Also, along with humor, secrecy, entertainment, deception, tendency towards eternity is the most important mythological and religious reason for using metamorphosis in stories.