بررسي برخي از مشخصه‌هاي كمي جنگلهاي بنه در استان فارس

Some quantitative characteristics of wild Pistachio (Pistacia atlantica subsp. mutica) in Fars province of Iran

به‌منظور كسب اطلاعاتي جامع از وضعيت كمّي جنگلهاي بنه در استان فارس و ميزان زادآوري طبيعي موجود در آن، طرح آماربرداري در اين جنگلها انجام شد. مبناي انتخاب پلات‌هاي نمونه‌برداري روش نمونه‌برداري خوشه‌اي بود كه در آن پس از تهيه نقشه پراكنش بنه در استان فارس شبكه آماربرداري به ابعاد 20×20 كيلومتر تهيه و در محل ريوس شبكه آماربرداري يك خوشه با 9 قطعه نمونه و آرايش چليپايي در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه زادآوري بنه در اين جنگلها 2/5 اصله در هكتار و مقدار ميانگين تاج‌پوشش درختان در اين قطعات نمونه 25/171 مترمربع و 855 مترمربع در هكتار است كه معادل 55/8 درصد مي‌باشد. ميانگين تاج‌پوشش در خوشه‌ها 1/1256 مترمربع بود. به‌طور متوسط در هر خوشه 4/7 قطعه نمونه قرار ‌گرفت. نسبت درختان نر و ماده بنه به يكديگر در عرصه‌هاي جنگلي به‌ترتيب 3/58 درصد و 7/41 درصد بود. نسبت درختان بنه به كل درختان به‌طور متوسط 7/7 درصد بود. اين رويشگاه‌ها در اراضي كوهستاني پُرشيب با بيرون‌زدگي سنگي، خاك اسكلتي كم عمق با فرسايش آبي واقع هستند. توسعه اراضي كشاورزي و تجاوز به حريم جنگل، قطع درختان و چراي مفرط دام از مهم‌ترين عوامل تخريب اين جنگلها مي‌باشند. حفاظت و حراست و كاشت درختچه‌هاي جنگلي مانند ارژن و تنگرس مي‌تواند باعث بهبود وضعيت اين جنگلها شود.

The aim of the study was to identify the quantitative characteristics of wild pistachio forests of Fars province of Iran and their natural regeneration. For this reason, the cluster sampling method was applied which consisted of a 20×20 km network with nine sample plots, each of 2000 m² area with crucified pattern. The results showed that the natural regeneration was weak and the number of seedlings was 5.2/ha, the average crown cover was 171.25 m²/plot and 855 m²/ha or 8.5% of total forests area. The average of plots per cluster was 7.4 and the average of crown cover per cluster was 1256.1 m². Proportion of wild pistachio trees was 7.7%, consisting of 58.3% male individuals. Most of the stands were located in mountainous areas with steep slopes covered with rock materials or shallow soils. Application of rain-fed farming, tree cutting and over grazing were the main causes of forest degradation. Forest protection and reforestation with native shrubs including wild almond species might have positive effects on rehabilitation and improvement of wild pistachio natural regeneration.