تاثير آموزش ارتقاي سلامت بر شيوه زندگي دانش‌آموزان مقطع دبيرستان

The Effect of Health Promotion Education on High School Students’ Lifestyle

مقدمه: امروزه بهبود شيوه زندگي و ارتقاي سلامت يك نياز اساسي براي جامعه بشري است. از عواملي كه اين نياز را به ويژه در زمان نوجواني محسوس‌تر مي‌كند، افزايش بيماري‌هاي مزمن، عوارض و ناتواني‌هاي ناشي از عادات رفتاري نادرست و غير بهداشتي است. اين مطالعه با هدف تاثير آموزش ارتقاي سلامت بر شيوه زندگي دانش‌آموزان دبيرستان‌هاي شهر زاهدان انجام شده است. روش‌ها: مطالعه حاضر، از نوع نيمه تجربي است و جامعه آماري آن دانش‌آموزان دبيرستان‌هاي شهر زاهدان درسال تحصيلي 90-89 بودند كه از بين آنها 400 نفر به روش تصادفي سيستماتيك انتخاب و به طور تصادفي در دو گروه مساوي تجربي و شاهد قرار گرفتند. ابزار گردآوري داده ها پرسشنامه 52 آيتمي شيوه زندگي ارتقا‌دهنده سلامت واكر و پندر شامل 6 بعد از شيوه زندگي بود كه توسط هر دو گروه تكميل گرديد. سپس به گروه تجربي آموزش‌هايي در رابطه با ابعاد شيوه زندگي در سه جلسه به همراه دفترچه آموزشي داده شد و 3 ماه بعد مجددا پرسشنامه توسط هر دوگروه تكميل گرديد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي آماري تي مستقل و آناليز واريانس تجزيه و تحليل گرديد. نتايج: ميانگين نمرات ابعاد شيوه زندگي گروه تجربي بعد از آموزش در ابعاد تغذيه (4/4±5/24)، رشد معنوي (4±5/24)، مسووليت در قبال سلامتي (8/4±5/20)، ارتباط بين فردي (6/3±2/26)، اداره استرس (4±1/22) و فعاليت فيزيكي (5±8/22) نسبت به گروه شاهد به ترتيب با مقادير (2/4±3/24) و (8/3±3/24) و (2/5±7/20)، (9/3±2/26)، (5±21)، (4/5±7/21) تفاوت آماري معناداري نداشت. ميانگين فعاليت فيزيكي دختران بعد از آموزش (9/4±2/24) نسبت به پسران (1/5±5/21) افزايش يافته بود (000=P). نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد براي تغيير در شيوه زندگي نوجوانان، داشتن آگاهي كافي نيست و بايد تدابير ديگري براي تغيير رفتار انديشيد. تغيير در شيوه زندگي نياز به فرصت‌هاي بيش‌تر، ايجاد انگيزه و امكانات لازم در جامعه دارد.

Introduction: Today, lifestyle improvement and health promotion is a basic need in the world. A factor that makes this need more urgent is increase in chronic illnesses, complications and disabilities due to non healthy behaviors. This study assesses the effect of instructional programs on life style of high school students in Zahedan, Iran. Methods: This semi-experimental study was conducted on 400 high school students selected and assigned through systematic random sampling into two experimental (200) and control (200) groups in 2010-2011. Using health promotion lifestyle profile II(HPLP-52), different aspects of life style were assessed in the two groups. Both groups completed the questionnaire before the intervention. The experimental group attended a three-session instructional program and also received an instructional package. After 3 months, both groups completed the questionnaire again. Data were analyzed using independent t-test and ANOVA. Results: The mean scores of the questionnaire dimensions in the experimental (Nutrition= 24.3±4.2, Health Responsibility: 20.7±5.2, Interrelation: 26.2±3.9, Stress Management: 21±5, Spiritual Development: 24.3±3.8) were not significantly different from those of the control group(Nutrition= 24.5±4.4, Health Responsibility: 20.5±4.8, Interrelation: 26.2±3.6, Stress Management: 21.1±4.8, Spiritual Development: 24.5±4). Rate of physical activity increased in girls (24.2±4.9) compared to that of boys(21.5±5.1) after the intervention(p=0.00(. Conclusion: To make changes in teenagers’ life style, it seems not sufficient to raise their awareness alone. A number of other factors such as motivational, social, and environmental factors might also be considered.