معيارهاي علامه طباطبايي در بررسي و نقد ديدگاه‌هاي مفسران در تفسير الميزان

Allāma Ṭabāṭabā’ī’s Criteria in Criticism of the Viewpoints of the Exegetes in Tafsīr Al-Mīzān

علامه طباطبايي براي تفسير و تبيين صحيح كلام خداوند متعال، معيارهاي مختلفي را در نظر گرفته و بر اساس همين معيارها به تفسير قرآن پرداخته است. مولف الميزان در تدوين تفسير گرانسنگ خود، نظريات مفسران مختلف را ياد كرده، در جاي‌جاي كتابش، بر اساس ملاك و مولفه‌هايي به نقد و بررسي برخي از آن نظريات اقدام مي‌كند. برخي از ملاك‌هايي كه علامه با توجه به آنها به بررسي و نقد نظريات مفسران مي‌پردازد عبارت‌اند از: قرايت صحيح كلمات و آيات قرآن كريم، شان نزول آيات، عدم توجه دقيق به قواعد ادبيات عرب، تعيين معنا و مفهوم مفردات و واژگان قرآن، تشخيص و تطبيق اشاره و مشاراليه، تشخيص صحيح مرجع ضماير، شناخت صحيح مكي يا مدني بودن آيات، دخالت پيش‌داوري‌ها و اعتقادات مذهبي در تفسير، تشخيص صحيحِ اعراب (نقش) حروف و كلمات، تطبيق ناصواب برخي از آيات بر جريانات تاريخي و ... . در اين نوشتار با مطالعه همه مجلدات الميزان، مهم‌ترين مباني و ملاك‌هاي علامه در بررسي و نقد نظريات مفسران استخراج و به شيوه كنوني با ذكر نمونه‌هايي دسته‌بندي شده است.

In his interpretation of the Qur’?n, ‘All?ma ?ab??ab?’? has taken different criteria into consideration, on the basis of which has critically examined the viewpoints of different exegetes. Some of these criteria include: correct recitation of the words and the verses of the Holy Qur’?n; revelation occasions of the verses; lack of careful attention to the rules of the Arabic literature; determining the meaning and concept of the single words and vocabulary of the Qur’?n; recognition and comparison of indication and the indicated; correct recognition of the antecedents; correct recognition of the verses being Meccan or Medinan; the role of the presuppositions and religious beliefs in the interpretation; correct recognition of the diacritical marks of the letters and words; incorrect application of some verses of the Qur’?n to the historical events, etc. In this research, with a study of all the volumes of Al-M?z?n, the most important criteria of ‘All?ma ?ab??ab?’? in his critical review of the exegetes’ viewpoints are extracted and categorized by the present method and with some examples given. Keywords: critical review of the exegetes’ viewpoints, Tafs?r Al-M?z?n, ‘All?ma ?ab??ab?’?’s criteria in exegesis.