سنجش آثار و تبعات كاهش توليد بخش كشاورزي بر اقتصاد در چارچوب الگوي اصلاح شده‌ي ماتريس حسابداري اجتماعي (SAM) عرضه محور

Measurement of Decrease of Agricultural Output to the Total Output in the Framework of Supply-Driven SAM

بر اساس اعلام كارشناسان هواشناسي كاهش ميزان بارندگي سال 1389 در 45 سال اخير بي‌سابقه بوده و به طور ميانگين بارش در استان‌هاي كشور 70 تا 80 درصد كاهش داشته است. آنچه مسلم است كاهش بارندگي به طور مستقيم بيشترين تاثير را در بخش كشاورزي مي‌گذارد و برآوردهاي اوليه حاكي از كاهش 20 تا 25 درصدي توليد محصولات كشاورزي در سال آينده است. در اين مقاله نشان داده مي‌شود كه به علت وجود پيوندهاي متقابل توليد، درآمد و مصرف در ساختار اقتصاد، كاهش توليد نه فقط منجر به كاهش توليد ساير بخش‌ها و كل اقتصاد مي‌گردد، بلكه موجب كاهش درآمد عوامل توليد و كاهش درآمد نهادهاي جامعه نيز خواهد شد. در راستاي اين ملاحظات، سوال اصلي اين است كه «آثار و تبعات اقتصادي و اجتماعي كاهش توليد كشاورزي از منظر تقاضا كننده واسطه‌اي از ساير بخش‌ها و از منظر عرضه‌كننده‌ي واسطه‌اي به ساير بخش‌ها چه ميزان منجر به كاهش توليد ساير بخش‌ها، كاهش درآمد عوامل توليد و درآمد نهادهاي جامعه خواهد شد؟». الگوهاي متعارف SAM به دلايل مختلف براي پاسخ به سوال مطرح شده نامناسب است و بدين ترتيب نياز به الگوي اصلاح شده SAM به شكل الگوي SAM عرضه محور از منظر بخش تقاضاكننده و بخش عرضه‌كننده دارد. يافته‌ها بر مبناي ماتريس حسابداري اجتماعي سال 1385 نشان مي‌دهند كه آثار و تبعات مستقيم و غير مستقيم كاهش 25 درصد توليد بخش كشاورزي از منظر تقاضاكننده منجر به كاهش 2/3 درصد ارزش افزوده‌ي كشور منهاي ارزش افزوده‌ي بخش كشاورزي مي‌گردد، رقم متناظر از منظر عرضه كننده 2/4 درصد است. واژگان كليدي: ماتريس حسابداري اجتماعي عرضه محور، الگوي مختلط، الگوي تركيبي، الگوي محدوديت عرضه، ضرايب فزاينده پسين SAM عرضه محور ليونتيف، ضرايب فزاينده پيشين SAM عرضه محور گش.

According to meteorology experts, the average rainfall in the current year has decreased to around 70% to 80%, which is the worst in the past 45 years. The initial estimates of such a situation show a decrease of 20% to 25% in the agricultural output. In this article, we show that, due to intersectoral relationship between agriculture and the other sectors of the economy, the fall in the agricultural output directly and indirectly reduces the output of the other sectors and the total output, factor income, and household income as well. Such observation raises the question, “to what extent the fall in the output of agricultural as a purchaser from the other sectors and as a seller to them would affect the total output, factor and household income of the country?” The use of conventional SAM models is not appropriate and, therefore, requires modified SAM models based on the Supply-Driven SAM. Using the 2006 SAM, the overall results show that a 25% decrease in the agricultural output as a purchasing sector brings about a 3.2% decrease in GDP of the country, whereas the corresponding decrease as a selling sector is 4.2%.