بررسي تاثير برنامه‏ هاي ايمني بر شاخص‏هاي حوادث و بيماري‏هاي شغلي در صنايع غذايي استان ايلام در يك دوره پنج ساله

Effect of Safety Programs on Occupational Accidents and Diseases Indices in Food Industries of Ilam Province over a 5-year Period

زمينه و هدف: يكي از مهم‏ترين عوامل اثرگذار در شاخص‏هاي كمي و كيفي توليد، خطاهاي انساني و حوادث مي‏باشد كه به‏طور مستقيم از برنامه‏هاي ايمني نقش مي‏گيرد. برنامه‏هاي ايمني تاثيرات خود را بر روي كاركنان به‏صورت رضايتمندي شغلي و بهره‏وري نيروي كار و بيماري‏هاي ناشي از كار، و بر روي محصولات به‏صورت كيفيت محصول نشان مي‏دهد. روش كار: اين تحقيق از نوع تحقيق توصيفي- تحليلي گذشته‏نگر بوده و بر اساس اطلاعات 5 سال آمار و مستندات ثبت‏شده در صنايع غذايي مستقر در استان ايلام - ايران به اجرا در آمده است. در اين تحقيق اطلاعات بر اساس چك‏ليست و پرسش‏نامه از شركت‏هاي صنايع غذايي شهر ايلام جمع‏آوري شده است كه در آن براي تعيين درجه موفقيت برنامه‏هاي ايمني از شاخص‏هاي مهم ايمني مثل شاخص ارزيابي ريسك، شاخص مميزي‏هاي انجام‏شده، شاخص آموزش ايمني كاركنان و شاخص سرمايه‏گذاري در زمينه لوازم حفاظت فردي و براي تعيين درجه حوادث از شاخص فراواني حادثه، شاخص شدت حادثه، شاخص شدت- فراواني حادثه و شاخص ضريب تكرار بيماري‏هاي شغلي استفاده شده و در اين پنج سال مورد تحليل قرار گرفته است. يافته‏ها: ميانگين شاخص‏هاي حوادث و شاخص بيماري‏هاي ناشي از كار در سال‏هاي قبل و بعد از پياده‏سازي برنامه‏هاي ايمني در چارچوب سيستم ارزيابي ايمني و بهداشت شغلي OHSAS 18001)) و استاندارد HACCP كاهش يافته است (05/0p < ). نتيجه‏گيري: نتايج نشان داده است كه اجراي برنامه‏هاي ايمني تاثيرات مثبت بر كاهش شاخص‏هاي حوادث دارد كه اين امر نقش خود را به‏صورت كاهش شاخص شدت حوادث، كاهش شاخص فراواني حوادث، كاهش شاخص شدت-‏فراواني حوادث و كاهش شاخص تكرار بيماري‏هاي شغلي نشان مي‏دهد و متعاقباً باعث افزايش سطح بهره‏وري سازمان مي‏شود.

Background & Objectives: Human errors and accidents, the most important factors influencing quantitative and qualitative indices of production, directly depend on safety programs. Safety programs show their effects on personnel as occupational satisfaction, workforce productivity, and occupational deceases and on the products as a production quality. Methods: This is a retrospective and descriptive–analytical study conducted based on five years recorded documents and statistics in Ilam province (Iran) food industries. Data were collected using checklists and questionnaires. The effectiveness of safety programs were determined using safety indices including risk assessment, audit, personnel safety training, and investment on personal protective equipments and accident degree were investigated applying indices including accident severity, accident frequency, accident frequency-severity, and occupational decease frequency for a period of 5 years. Results: Average accident and occupational disease indices were decreased after implementation of OHSAS 18001and HACCP programs (P < 0.05(. Conclusion: The results have showed that implementation of safety programs has positive effect on accident indices in the form of reduction in accident severity, accident frequency, accident frequency-severity, and occupational decease frequency indices and subsequently improved organizational productivity.