تبيين جايگاه عقد‌الوضع در منطق

Place of Aqd al-waz‘ in Logic

كاربرد صحيح قضاياي محصوره در قواعد و استدلال‌ها، به شناخت دقيق معناي اين قضايا بستگي دارد. اشتمال محصوره‌ها بر عقدالوضع و عقدالحمل، مي‌طلبد كه براي شناخت كامل مفهوم اين قضايا، آنچه در ناحيه عقدالوضع و عقدالحمل معتبر است، به طور كامل بررسي شود. در عقد‌الوضع از دو جهت ديدگاه‌هاي متفاوتي به وجود آمده است. نخست، كيفيت و جهت در عقدالوضع است و دوم، تام يا ناقص بودن تركيب عقدالوضع. در بحث نخست، گرچه از حيث حداكثر قيدي كه مي‌توان آورد ميان منطق‌دانان اختلافي نيست؛ چون هر‌آنچه از جهت‌ها و كيفيت‌ها در عقدالحمل قابل اعتبار است، در عقدالوضع نيز قابل اعتبار مي‌باشد، اما از حيث حداقل قيدي كه واجب است وجود داشته باشد نظر منطق‌دانان متفاوت است. مشهور ايشان، به لزوم فعليت و برخي به كفايت امكان در عقدالوضع معتقدند. در بحث دوم نيز، مشهور منطق‌دانان به ناقص بودن و برخي به تام بودن تركيب در عقدالوضع قايل شده‌اند. نويسنده در اين نوشتار، به بررسي اقوال مختلف منطق‌دانان درباره عقدالوضع از اين دو جهت پرداخته است.

The correct use of quantified propositions in rules and arguments depends on the exact understanding of these propositions. Since quantified propositions include confirmation of the subject (aqd al-waz‘) and confirmation of the predicate (aqd al-haml), therefore a thorough understanding of these propositions requires a thorough understanding of aqd al- al-waz‘ and aqd al-haml. There are two different views in regard with aqd al-waz‘ – one focuses on modality in aqd al-waz‘ and the other on whether it is a perfect or imperfect construction. In regard with the first question, there is no controversy among logicians in terms of maximum number of conditions necessary in aqd al-waz‘ and aqd al-haml, for whatever of modalities are true of aqd al-haml can be true of aqd al-waz‘. However, there is a difference of opinion among logicians in respect with minimum number of conditions necessary in aqd al-waz‘ and aqd al-haml. Though most of the logicians are of the view that ‘actuality’ is necessary in aqd al-waz‘, some assume that ‘possibility’ is enough. As to the second question, most of the logicians hold that aqd al-waz‘ is an imperfect construction. However, there are some logicians who believe that aqd al-waz‘ is a perfect construction. The author studies different views put forth by logicians in regard with aqd al-waz‘ from these two perspectives.