ارزيابي عوامل موثر بر مصرف آب شرب خانوار و پيش‌بيني تقاضاي آن: روش داده‌هاي تابلويي

Evaluating Effective Factors on Household Water Consumption and Forecasting its Demand: Panel Data Approach

(دريافت 30/2/89 آخرين اصلاحات 10/7/90 پذيرش15/7/90) چكيده روند افزايشي تقاضا براي آب در همه مناطق جهان مسيله‌اي اجتناب ناپذير است. با توجه به رشد جمعيت، گسترش صنعت، بالارفتن سطح بهداشت و رفاه عمومي، سرانه منابع تجديد شونده مانند آب، رو به كاهش است. دراين تحقيق تقاضاي آب از تابع مطلوبيت استون-گري استخراج و با استفاده از روش اقتصاد سنجي مدل اثرات تصادفي برآورد شد. داده‌ها به‌صورت تابلويي و سالانه بوده و مربوط به 266 خانوار شهر نيشابور طي دوره زماني 1382 تا 1386 بود. با استفاده از متغيرهاي قيمت متوسط، درآمد سرانه، شاخص قيمت كالاها و خدمات مصرفي و متوسط درجه حرارت هوا، تابع تقاضاي آب شرب خانوار برآورد شد. نتايج نشان داد كه كشش قيمتي15/0- ، كشش درآمدي15/0 و كشش متقاطع 00025/0- است. بررسي‌ها در مجموع، كم كشش بودن تقاضاي آب خانوار نسبت به درآمد و قيمت و نيز مكمل بودن آب با ساير كالاها را تاييد نمود. به علاوه متوسط دماي هوا در مدل برآورد شده معني‌دار نبود. به‌منظور پيش‌بيني مصرف آب، سه سناريو مورد استفاده قرار گرفت. نتايج بيانگر آن بود كه اگر قيمت آب براي سالهاي آينده افزايش نيابد، با افزايش درآمد سرانه، مصرف سرانه آب خانوار افزايش مي‌يابد. اما در صورت افزايش تعرفه‌ها در سالهاي آينده، مصرف سرانه آب خانوار در شبانه روز كاهش خواهد يافت.

Abstract The increasing trend of water demand is an inevitable problem all over the world. Considering the population growth, industry development, improvement of sanitation level and public welfare, renewable resources per capita like water is decreasing. In this paper, water demand is derived using Stone-Geary function and it is estimated using the random effects model. The used data is panel and yearly and is related to 266 household during 1382-1386 in Neishabour.Water demand is estimated using average price, income per capita, price index of goods and services and average temperature variables. The price elasticity is -0.15, income elasticity is 0.15 and cross-elasticity is -0.00025. It is shown that water demand has low elasticity with respect to income and price and it is complementary with other goods. Furthermore, the average temperature is not significant. Three scenarios are used to forecast water consumption. The results show that if the price of water does not increase, the water consumption per capita of household will increase with increase of income per capita. Also an increase in tariffs will decrease the per capita water consumption household.