اثر سطوح مختلف ويتامين ث ( ال – اسيد اسكوربيك) در افزايش جمعيت و توليد عسل در كلني هاي زنبورعسل (.Apis mellifera L)

Effect of various dietary vitamin C (L – Ascorbic acid) levels on the Rate of population size and honey production in honeybee colonies

زنبورعسل مانند تمام جانوران ديگر به ويتامين ها نيازمند است و براي رشد و نمو طبيعي نوزادان اهميت اساسي دارند. براساس منابع موجود ويتامين ث يك ضرورت غذايي براي بيشتر حشرات تغذيه كننده از منابع گياهي بخصوص زنبورعسل بوده و نقش مهمي را در زندگي زنبوران عسل بالغ و پرورش لاروها دارا مي باشد. در اين تحقيق كلني هاي مورد آزمايش در اوايل بهار باتوجه به ميزان جمعيت، پرورش نوزاد و ذخيره غذايي هر كندو تهيه گرديدند و سپس ملكه هاي خواهري پرورش داده شده و به كليه كلني هاي آزمايشي معرفي شدند. در اوايل پاييز يكسان سازي كلني ها از نظر ذخيره غذايي ، عسل و گرده انجام گرديده و از اوايل اسفند ماه تغذيه كلني ها با سطوح مختلف ويتامين ث (تيمار1 =ppm 750 ، تيمار2 = ppm 1500، تيمار3 =ppm 2250، تيمار4= ppm 3000، تيمار5= ppm 0 (گروه شاهد)) در قالب يك طرح كاملاً تصادفي با پنج تيمار و پنج تكرار انجام گرديد. تيمارهاي مورد آزمايش از چهار سطح مذكور ويتامين ث خالص (ال – اسيد اسكوربيك) محلول در شربت يك به يك و يك گروه شاهد تغذيه كننده با شربت بدون ويتامين تشكيل يافته بود كه در مدت چهل روز به تعداد هشت بار (هر پنج روز يك بار) و هر بار به مقدار يك ليتر براي هر كندو تغذيه گرديدند. در اين آزمايش ميزان جمعيت و توليد عسل مورد مقايسه قرار گرفتند و داده هاي بدست آمده به كمك برنامه آماري SAS تجزيه و تحليل گرديده و ميانگين ها با استفاده از آزمون چند دامنه دانكن دسته بندي گرديد. از نظر جمعيت در هر سه مرحله اندازه گيري و نيز ميانگين سه مرحله، اختلاف آماري معني داري بين تيمارها وجود نداشت (05/0 < P). از نظر توليد عسل تيمارها داراي اختلاف معني دار بوده اند (05/0 > P) و ميزان همبستگي بين جمعيت و توليد عسل نيز معني دار بوده و 50 درصد بر آورد شده است ( 01/0 > P، 50939/0 =r). نتايج گرفته شده نشان مي دهد كه اگر چه از نظر ميانگين جمعيت اختلاف آماري معني داري بين تيمارها وجود ندارد اما بيشترين جمعيت به گروه كلني هاي تيمار 4 (تغذيه شده با شربت غني شده با ppm 3000 ويتامين ث) و كمترين مقدار به كلنيهاي تيمار 5 (گروه شاهد، ppm 0) تعلق دارد و افزايش ميزان جمعيت در گروه كلني هاي تيمار 4 نسبت به كلني هاي گروه شاهد حدود 58 درصد بوده است. در مورد توليد عسل بيشترين مقدار توليد متعلق به گروه كلني هاي تيمار4 و كمترين مقدار آن مربوط به كلني هاي گروه شاهد بوده و افزايش توليد عسل در گروه كلني هاي تيمار 4 نسبت به كلني هاي گروه شاهد در حد 85 درصد بوده است.

Vitamins constitute an important subject in honey bee nutrition and are necessary for brood development. Vitamin C is one of the most essential vitamins for the majority of herbivorous insects such as honey bee, and plays an important role in its life. This experiment was conducted to determine the effects of its various level of vitamin C on population size and honey production in honey bee colonies. In this experiment after making the uniform colonies in spring for population, brood area and food accumulation, the sister queens were introduced to colonies. Equalization of colonies for stored honey and stored pollen were repeated in autumn. In late February five concentrations of vitamin C in sugar syrup (750, 1500, 2250 and 3000 ppm) were given to colonies in a Complete Randomized Design with 5 treatments and 5 replication. During 40 days, feeding of colonies was carried out every 5 days and received one liter of syrup in each time. Adult population and honey production were evaluated and obtained data have been analyzed by SAS software, PROC ANOVA and were grouped by Duncan’s test. Obtained results showed a significant difference in honey production (P < 0.05), but not significantly different on adult population (P > 0.05). Although adult population didn’t differ significantly among treatments, but the results showed that the colonies fed with various levels of this vitamin, especially 3000 PPM level, had high population in comparison with other colonies. Population average was significantly correlated with Honey production (rs = 0.5, P < 0.0093, n = 25). Honey production was affected significantly by vitamin .C 3000 ppm. Vitamin C increased the amount of honey and adult population amount up to 85% and 58% in comparison with control group respectively.