فصل و وصل در معماري سنتي ايران

Union and Separation in Iranian Traditional Architecture

در اين گفتار تلاش شده است تا از زاويه متفاوتي به ويژگي هاي معماري سنتي در درون فلات ايران پرداخته شود. در اين ديدگاه به مقوله ضرباهنگ كُند زمان در دوره سنت اشاره مي شود كه طي آن كنش ها با فاصله گذاري بيشتري دنبال مي شده اند و ملات مابين آنها، از مقول هاي آكنده مي شود كه صبر، حلم و طمانينه و... از مولفه هاي آن است. به تعبير ديگر كنش ها نه در صورت مجرّد خود، كه در متن آيين تحقق مي يابند. به اين ترتيب، ضرباهنگ آرام اين كنش ها شدت تاثير تغييرات در محيط را تقليل مي دهد و به نوعي موازنه با طبيعت منجر مي گردد. چنانكه اين دخل و تصرفات موجب ايجاد ضايعات در آن نمي شود. همچنين تاثير اين فاصله گذاري چه در وجوه مفهومي و چه در ابعاد كالبدي در سكونت گاه ها، از مقياس كلان (شهر) تا مقياس خُرد (جزييات ساختماني) مورد بررسي قرار گرفته است.

This article tries to discuss the characteristics of traditional architecture across Iranian plateau from a different point of view. Accordingly, the slow tempo of time in traditional era will be argued, a tempo by means of which the actions have been followed with more separation than usual and with more patience, forbearance, and tolerance. In other words, it is articulated that the actions are actualized not in their abstract form but in the context of the rituals. Hence, the slow tempo of these actions reduces the side-effects of harsh environmental changes and leads to a balance with nature in a manner that the alterations made to it do not result in any wastage. Furthermore, the effects of separation, whether as a conceptual notion or as a practical phenomenon in residences, will be discussed and their examples, from macro (polis) to micro (building), will be mentioned.