تاثير مراحل فنولوژيكي بر كيفيت 5 گونه مرتعي در مراتع نيمه استپي جاشلوبار سمنان

Effects of phenological stages on forage quality of five rangeland species in semi-steppe rangeland of Jashlobar Semnan

در اين پژوهش، از 5 گونه مرتعي Festuca rubra،Astragalus glocucantus ، Astragalus flocoffus ،Acantolimon erinaceum و Acantophyllum sordidum در منطقه جاشلوبار سمنان، در سه مرحله فنولوژيكي (رشد رويشي، گلدهي و بذردهي) نمونه برداري انجام شد. اين گونه ها، از گونه هاي مهم و نسبتاً خوشخوراك مراتع منطقه بودند. در هر مرحله فنولوژيكي، 3 تكرار و براي هر تكرار 5 پايه گياهي قطع شد. سپس تجزيه شيميايي براي اندازه گيري درصد نيتروژن (N) و الياف نامحلول در شوينده اسيدي (ADF) نمونه هاي گياهي انجام گرديد و بر مبناي درصد نيتروژن (N) و ADF، درصد پروتيين خام (CP) ، درصد هضم پذيري ماده خشك (DMD) و مقدار انرژي متابوليسمي (ME) گونه ها، برآورد شد. به منظور تجزيه و تحليل آماري داده ها از طرح كرت هاي خرد شده در زمان در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با 15 تيمار در سه تكرار استفاده شد. پس از جمع‌آوري داده ها به منظور بررسي تغييرات شاخصهاي كيفيت علوفه گونه هاي مورد مطالعه در مراحل مختلف فنولوژيكي، تجزيه واريانس مركب انجام شد و ميانگين ها با استفاده از آزمون چند دامنه دانكن مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج بدست آمده نشان داد كه تركيب شيميايي گياهان مورد مطالعه، تغييرات قابل ملاحظه اي داشتند و مرحله فنولوژيكي بر كيفيت علوفه اثر معني داري داشت. با پيشرفت مراحل رشد، از ميزان پروتيين خام (CP)، هضم پذيري ماده خشك (DMD) و انرژي متابوليسمي (ME) كاسته و بر ميزان الياف نامحلول در شوينده اسيدي (ADF) افزوده شد. نتايج بدست آمده در برآورد مقدار علوفه مورد نياز روزانه دام چراكننده در مرتع و تعيين زمان مناسب چراي دام در مراتع مورد مطالعه، كاربرد دارد.

In this study, five rangeland species including Festuca rubra, Astragalus glocucantus, Astragalus flocoffus, Acantolimon erinaceum and Acantophyllum sordidum were selected at three phenological stages of vegetative growth, flowering and seeding. These species are almost palatable and important in rangelands of Jashlobar, Semnan. For each phenological stage, three replications and for each replication, five species were collected. Plant samples were analyzed to determine N percentage as well as acid detergent fiber (ADF). Crude protein (CP), dry matter digestibility (DMD) and metabolizable energy (ME), were estimated based upon N percentage and acid detergent fiber (ADF)., Split-plot design was applied for data analysis in a randomized complete design with 3 replications and 15 treatments for each location. After collecting the data, combined analysis of variance was used in order to investigate the changes of forage quality index. According to the results, chemical composition of plants showed significant changes and phenological stages had a significant effect on forage quality. With the advance of growth, CP, DMD and ME decreased while ADF content increased. Obtained results are applicable for estimating daily required forage for grazing livestock and determining appropriate time for livestock entry to the rangeland.