مقايسه تركيب گياهي تحت سه شدت بهره برداري در مراتع پارك ملي خَبْر و مناطق همجوار

Comparison of plant composition under three levels of utilization in rangelands of Khabr national park and neighboring areas

يكي از مهمترين عوامل موثر در مديريت بهره برداري از مراتع، شناخت از تركيب گياهي آن مي باشد. بهره برداري غيراصولي از مراتع و عدم توجه به توان اكولوژيكي رويشگاههاي مرتعي در بهره از اين اراضي، عمده ترين دلايل تخريب مراتع مي باشد. در اين تحقيق تركيب فلورستيكي و پوشش تاجي در مناطق مرجع (قرق)، كليد (با چراي متوسط) و بحراني (با چراي مفرط) بررسي و سه منطقه با يكديگر مقايسه گرديد. براي رتبه بندي درصد پوشش گياهي با استفاده از روش وان در مارل پلاتهاي 5/1×2 متري و براي شمارش تعداد گونه پلاتهاي 5/0×1 متري به روش سيستماتيك- تصادفي، در سه منطقه انتخاب شده مرجع، كليد و بحراني انداخته شد. طبق نتايج بدست آمده فرم بيولوژيكي غالب از رابطه: تروفيت > همي كريپتوفيت > كاموفيت > ژيوفيت > فانروفيت، فرم رويشي غالب از رابطه: علفي > بوته اي > گراس > درختچه اي و رتبه بندي پوشش گياهي بر اساس تاج پوشش از رابطه: مرجع > كليد > بحراني، پيروي مي نمايد. در منطقه بحراني به علت چراي مفرط و خارج از فصل، تاج پوشش گياهي به شدت كاهش يافت و از ميزان خوشخوراكي گياهان كاسته شد.

Knowledge on floristic composition is one of the most important factors in management of rangeland utilization. Improper utilization of rangelands and lack of attention to the ecological potential of range habitats is the main reason for rangeland degradation. In this study, floristic composition and canopy cover of the species of reference area (exclosure), key area (with mid grazing) and critical area (with over grazing) were considered and three areas were compared together. Ranking of the canopy cover percentage was performed through Van-der-Maarel method and counting the number of the species was carried out using a systematic-random method. According to the obtained results, three relations were obtained as follows: Major biological forms: Therophyte > Hemicriptophyt > Chamophyte > Geophyte > Phanerophyte; Dominant growth form: Herb > shrub > grass > tree; Vegetation ranking based on canopy coverer: reference > key > critical area. In the critical area, due to over grazing and out of grazing season, canopy cover was strongly reduced and plant palatability decreased.