تاثير تراكم كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام نخود ديم تحت شرايط كاشت بهاره و پاييزه در منطقه ايلام

Effect of plant density on yield and yield components of dryland chickpea cultivars under autumn and spring sowing in Ilam

به منظور بررسي تاثير تراكم كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد سه رقم نخود در شرايط ديم و تحت دو فصل كاشت بهار و پاييز، آزمايشي در سال زراعي 86-1385 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي شيروان و چرداول در استان ايلام بصورت اسپليت فاكتوريل با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي و سه تكرار اجرا گرديد. در اين تحقيق، فصل كاشت در دو سطح (بهار و پاييز) به عنوان عامل اصلي و رقم در سه سطح (هاشم، آرمان و محلي) و تراكم بذر در چهار سطح (20، 30، 40 و 50 بوته در مترمربع) به عنوان عوامل فرعي در نظر گرفته شد. صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، ارتفاع بوته، وزن صد دانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك مورد اندازه گيري قرار گرفت. نتايج نشان داد كه اثر فصل بر صفت ارتفاع بوته معني دار ولي بر روي ديگر صفات اثر گذار نبوده است. تاثير رقم بر صفات ارتفاع بوته، عملكرد دانه و بيولوژيك معني دار گرديد. همچنين اثر متقابل رقم در فصل بر روي صفت عملكرد دانه معني دار شد و كشت پاييزه نخود عملكرد بيشتري را توليد كرد. بيشترين همبستگي بين صفات تعداد دانه در بوته و عملكرد دانه مشاهده گرديد. نتايج اين بررسي نشان داد كه رقم آرمان در هر دو فصل كاشت داراي عملكرد بيشتري نسبت به ساير ارقام بوده و براي كاشت در شرايط منطقه مذكور توصيه مي گردد. از طرفي كشت پاييزه به دليل دوره طولاني تر رشد عملكرد بيشتري را نشان داد.

To study the effect of plant density on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars under dry land condition in autumn and spring sowing, an experiment was conducted in the Experimental Research Farm of Ilam region, during 2007–2008 growing season. The experimental treatments were arranged as split factorial in a randomized complete block design with three replications. Two sowing seasons (autumn and spring) were allocated to the main plots and three cultivars (Hashem, Arman and Local) and four levels of plant density (20, 30, 40 and 50 plants m-2) were applied to the subplots. Pod number per plant, seed number per plant, 100seed weight, plant height, seed yield and biological yield were measured. The result indicated that the effect of planting season on plant height was significant but on the other factors were not significant. Whereas interaction of cultivar and sowing date on yield was significant. Also the results showed that interaction effects of plant density, cultivar and sowing date on yield components were not significant. The highest correlation was observed between seed yield and seed numbers per plant. Arman cultivare had the best performance in two cultivation seasons.