ندرزنامه، رساله‌ تعليمي تازه يافته از بسمل شيرازي

Andarz Nameh, a newly found treatise from Besmel Shirazi

اندرزنامه عنوان عمومي كتابها و رساله‌هايي است كه به حكمتها، دستورهاي اخلاقي، پند و اندرزهاي تربيتي و ديني پرداخته و بخش وسيعي از ادبيات تعليمي را تشكيل مي‌دهند. بنياد اين قبيل آثار بر اخلاق نهاده شده و موضوع عمده آنها اخلاقيات، شيوه زندگي و راه و رسم آميزش با مردم است. ساختار اندرزنامه‌ها نيز متنوع و بيشتر در سه قالب منثور، منظوم و پندهاي منثور آميخته به نظم است. با وجود شناسايي بسياري از پندنامه‌هاي دوران پيش از اسلام و نيز دوران اسلامي، هنوز فهرست كاملي از اينگونه آثار تدوين نشده و اندرزنامه‌هاي ناشناخته و مجهول‌القدر بسياري وجود دارد. يكي از اين اندرزنامه‌هاي ارزنده، اندرزنامه علي اكبر نواب شيرازي، اديب و شاعر ايراني سده سيزدهم قمري، معروف به بسمل است. از اين اثر، سه دست نوشته (و عكس) در كتابخانه مركزي دانشگاه تهران باقي مانده است كه تاكنون تصحيح و چاپ نگرديده است. اين پژوهش با نگاهي كوتاه به اندرزنامه‌نويسي در ادب فارسي، به معرفي نسخه‌هاي خطي باقي مانده از اين اثر، به همراه تحليلي كوتاه از آن پرداخته است.

Andarz Nameh is a general title for books, and treatises which pay to the wisdom, moral instructions, educational and religious advices that constitutes a large part of didactic literature. The basis of these works is on ethics and their subjects are moral style of living, and ways of dealing with people. The structure of Andarz Nameh is also various and composed of three framework of prose, poetry and prose advices. Although many pre-Islamic advices have been recognized, a complete list of this type hasn’t been formulated and there are still many unknown Andarz Nameh. One of these Andarz Nameh is Ali Akbar Navab Shirazi Andarz Nameh, great poet and literary man of 13th century known as Besmel. This literary work is in form of three manuscripts and picture, which is still in the central library of Tehran university and hasn’t edited or published yet. This research paper firstly looks briefly at writing Andarz Nameh in the Persian literature and then introduces the remaining manuscript copy of Ali Akbar Navab Shirazi Andarz Nameh along with a short analysis of it.