ارزيابي تنوع ژنتيكي و پراكندگي جغرافيايي برخي اكوتيپ‌هاي سير Allium sativum L.)) موجود در ايران با استفاده از نشانگر‌هاي مولكولي ISSR و M13

Evaluation of genetic and geographical diversity of garlic (Allium sativum L.) ecotypes of Iran using ISSR and M13 molecular markers

سير (.Allium sativum L) يكي از ارزشمندترين گياهان صنعتي- دارويي مي‌باشد كه به دليل اهميت بالاي آن از ابعاد مختلفي مورد مطالعه قرار گرفته است، اما اطلاعات بسيار اندك و ناقصي راجع به پراكندگي، تنوع و طبقه‌بندي آن در سراسر جهان وجود دارد بطوريكه تنها گروه‌بندي‌هاي موجود، بر اساس عناوين تجاري، محلي، منطقه جغرافيايي رويش و برخي ويژگي‌هاي فنوتيپي مي‌باشند. عمده ترين دليل آن نيز عقيم بودن و عدم توليد گل در سير است كه طبقه بندي مورفولوژيكي آن را مشكل ساخته است. به همين دليل پژوهش حاضر به عنوان اولين مطالعه كاربرد نشانگر ISSR (Inter Simple Sequence Repeat – نواحي بين توالي‌هاي ساده تكراري) روي توده‌هاي بومي ايران و با اهداف مطالعات تاكسونومي در سطوح زير گونه‌اي، تشخيص تفاوت‌‌هاي ژنتيكي بين اكوتيپ‌هاي بومي ايران با فنوتيپ‌هاي متفاوت و همچنين بررسي وجود اختلاط فيزيكي بين اكوتيپ‌هاي سير ايراني و برخي از سير‌هاي وارداتي و شناسايي توده‌هاي تكراري در مجموعه‌هاي ژرم‌پلاسم ايران صورت پذيرفت. بر اساس نتايج اين پژوهش 26 توده جغرافيايي (اكوتيپ) مورد مطالعه، در 24 شاخه متفاوت قرار گرفتند و با گروه‌بندي آنها در سطح شباهت 69/0 نمونه‌ها در چهار گروه مختلف قرار گرفتند كه با محدوده پراكندگي جغرافيايي نمونه‌ها انطباق داشت. گروه اول شامل توده‌هاي جمع‌آوري شده از شمال و شمال غرب استان همدان؛ گروه دوم شامل اكوتيپ‌هاي پراكنده در غرب و جنوب غرب استان همدان، مناطق مركزي، شرق و جنوب شرق ايران؛ گروه سوم توده‌ جمع‌آوري شده از اهواز و گروه چهارم شامل نمونه‌هايي از شمال و شمال شرقي كشور بود.

Garlic (Allium sativum L.) as one of the most valuable industrial and pharmaceutical plants has been studied from many aspects because of its importance. But there is not any sufficient and reliable information about its distribution and classification. So its types are categorized according to traditional, local or geographical names or some visual traits. The most important reason is the sterility of garlic and its flowering inability. This study, as the first report of using ISSR and M13 markers on Iranian garlic ecotypes, was performed to evaluate the genetic diversity and relationship and distinguish the repetitious clones among populations from Iran. According to our results, 26 studied clones were categorized as 24 different genotypes with a possibility of classifying them into four groups coincide with their geographical gathering zone. Group one contains ecotypes from north and western North of Hamadan province and group two contains clones from west and south west of Hamadan province, central, east and south east of Iran. Sample from Ahvaz was the only member of group three and ecotypes from North and eastern north of Iran formed group four.