علي شريعتي و عپوزيتيويسم

Ali Shariati and Positivism

در اين نوشته ضمن معرفي اجمالي پوزيتيويسم، آراي شريعتي پيرامون مولفه‌هاي فكري پوزيتيويست‌ها را شرح مي‌‌دهيم؛ در بخش اول اشتراكات فكري شريعتي و پوزيتيويسم بررسي مي‌شود كه شامل روش علم، آفاقيت علوم طبيعي، دقت و اعتبار علوم طبيعي و اتكاي به آن، به‌كاربردن روش علوم طبيعي در علوم انساني، و تفكيك بين مرحله شناخت و ارزيابي است. در بخش دوم اختلافات فكري شريعتي و پوزيتيويسم شرح داده مي‌شود كه شامل تاثير فرهنگ در علم، نقد تقواي علمي و «علم براي علم»، تاثير فرد و جامعه در علم (انفسي‌گري)، تفاوت علوم طبيعي و علوم انساني در دقت و اعتبار، نقد ساينتيسم، نياز به فلسفه و متافيزيك (رد تجربه‌گرايي)، و نياز علم به شناخت واقعي انسان است. درنهايت در سنجش ارتباط شريعتي و پوزيتيويسم، روشن خواهد شد كه نگاه شريعتي به علم نه كاملاً پوزيتيويستي است و نه فارغ از اين انديشه است.

In this essay, positivism is briefly introduced. Furthermore, Shariati’s opinion about positivists’ thought is expressed. In the first part, similarities between Shariati and positivism are probed. These similarities include scientific method, objectivity of natural science, accuracy and credibility of natural science and relying on it, utilization of natural science methods in human science and distinguishing between identification and judgement. In the second part, differences between Shariati and positivism are probed.These differences include role of culture in science, critisizing scientific abstinence and the idea of “science for science”, efffect of individual and society on science (subjectivism), the difference between natural science and human science in accuracy and credibility, critisizing scientism, necessity of philosophy and metaphysics (refutation of empricism) and science need to identify human correctly. At the end, we conclude that Shariati is not compeletly a positivist and also is not compeletly against positivists.