مشروعيت سياسي و ساختار قدرت در حكومت سلجوقيان

The Political Structure and Legitimacy in the Seljuk Dynasty (1055-1092 AD)

تركمانان سلجوقي زماني در عرصه قدرت‌خواهي گام نهادند كه ايران تجربه تاريخي وسيعي از تحولات سياسي و تشكيل حكومت‌هاي نو‌به‌نو در دوره خلافت عباسي را پشت سر مي‌گذاشت. اين دولت‌ها تجربه ارزشمندي از ساختار و مشروعيت سياسي را براي دولت سلجوقي به يادگار گذاشتند تا به‌كمك آن اولين امپراتوري اسلامي را در تاريخ ميانه ايران تشكيل دهند. دولت سلجوقي با تكيه بر شيوه‌اي مركب از آداب و رسوم قبيله‌اي و ديوان‌سالاري ايراني، ساختار جديدي از قدرت را ايجاد كرد كه توانست نزديك به يك قرن و نيم بر قلمروي گسترده‌اي از ماورا النهر تا مديترانه حكومت كند. اين مقاله با توجه به تعريف ماكس وبر از مشروعيت و انواع آن، به بازنگري ساختار دولت سلجوقي از زمان تشكيل امپراتوري سلجوقي تا پايان حكومت سلطان ملكشاه (485-431ق) مي‌پردازد تا نوع ويژه‌اي از مشروعيت سياسي را معرفي كند كه سلجوقيان با تكيه بر كنشگران و نهادهاي موثر در جامعه و تقسيم قدرت در ميان ايشان در تاريخ ايران رقم زدند.

When the Turkmen Seljuks stepped in the world of policy, Iran had passed through the historical experiences of establishing political evolutions and semi-autonomous powers in Abbasid era. These local dynasties left their precious heritage of political structure and legitimacy to the Seljuks to establish the first Islamic empire in the Medieval age. The Seljuks developed a combined method of their nomadic procedures as well as the Iranian bureaucracy system to dominate on the vast territories from Transoxiana to Mediterranean for nearly a century and a half. They developed the interaction and division of power among the main agents and institutions in the society to organize their own legitimacy. This paper aims to introduce the Seljuk S’political structure since the formation of the government until the end of Sultan Malikshah era (1040-1092) and based on the various sorts of legitimacies categorized by Marx Weber in order to, identify the procedures promoted by the Seljuks to legitimize their power that were unprecedented in the Iranian Islamic history.