سبك شناسي روايت‌ در شعر اخوان ثالث

The Narrative Stylistics in Akhavan-e-Sales’ Poems

سبك شناسي روايت، بخصوص براي تحليل روايي‌ شعري كه صرفاً به قصد قصّه‌گويي و داستان‌پردازي سروده نمي‌شود، ابزاري كارآمد در اختيار منتقد قرار مي‌دهد و تا حدود زيادي از تاثير سليقه هاي شخصي در نقد مي كاهد. در اين مقاله ابتدا شعر مهدي اخوان ثالث را از منظر نشانه‌شناسي بررسي كرده ايم و سپس برمبناي كميّت و كيفيّت نشانه‌ها و رمزگان به‌كاررفته در متن، ساختار روايي آن را تحليل نموده ايم. علّت انتخاب اخوان ثالث براي نقد روايي آن بوده است كه وي شاعري تاثيرگذار و نيز قصه‌گوست. بررسي ما نشان مي دهد كه اخوان از سمبوليسم براي بيان مقاصد خود بخوبي بهره برده است و برخلاف هم‌عصرانش، سمبوليسم مورد استفاده او نه در حيطه معنا، كه بيشتر در حيطه‌ فرم، شكل مي‌گيرد. او در روايت‌گري‌ به‌ بهترين نحو عمل كرده و از توالي تصاوير و توالي فضاسازي به‌عنوان دو شگرد روايتي بهره برده است. اخوان توانسته است برخلاف جريان رايج روزگار خود، نمادسازي شكلي را بر نمادسازي مفهومي ارجحيّت داده و با به اشتراك گذاردن عينيّت با مخاطب خود، ذهنيّت وي را در برداشت و تاويل آزاد بگذارد. به اين ترتيب قضاوت از روايات شعري او حذف شده و متن از تبديل شدن به بيانيه هاي سياسي و اجتماعي به دور مانده است. نتيجه اين نوع نمادپردازي، ارايه روايت به شكل پرداخت تصويري است كه گاه به دليل نوع استعاره هاي به كار رفته در آن به سمت روايات نمايشي نيز ميل كرده است. در اين روايات، هرجا نمادگرايي تضعيف شده، تمثيل هاي مستحكم و پرمايه اي جايگزين آن گرديده است و مجموع اين عوامل سبب شده اشعار او پس از سال‌ها همچنان در اذهان باقي بماند. در شعرهاي اخوان گاه اندك مايه هايي از رمانتيسم، رياليسم و حتّي سوررياليسم نيز وارد شده است، امّا وجهه بارز و شاخص روايتگري وي، همان سمبوليسم پخته و بيشتر اجتماعي است.

Narrative stylistics, especially for narrative analysis of a poem which is not used merely to narrate or write a story, will be an efficient instrument for the critics helping them to reduce considerably their personal involvement in criticism. In this paper we have studied the poem of Mahdi Akhavan Salles from the view point of semiology; then we have analyzed its narrative structure based on the quality and quantity of the applied signs and codes. We chose Akhavan Salles for narrative critic because he has been an influent poet and story teller. The findings show that he has applied symbolism to express his intents perfectly and despite of his contemporaries, he used symbolism not in meaning but in form. He has narrated in the best way and used images and space making successions as two narrative techniques. Wherever he added the description to the narration he has used appropriately two kinds of description, i.e. dynamic and static ones. All these factors have led to survival of his poems in minds of the readers after many years. There are some traces of romanticism and realism in Akhavan’s poems; however, the obvious and excellent aspect of his narration lies in his perfect and highly social symbolism. Keywords: Narrative Stylistics, Mahdi Akhavan Sales, Semiology, Formal Symbolism, Conventional Symbolism