بررسي تطبيقي نمودهاي انسان گرايي در گلستان سعدي با رويكرد روان شناسي انسان گرا

A Study of Golestan of Saadi in terms of Humanistic Psychology

گلستان سعدي از جمله آثار كلاسيك فارسي است كه هم در داخل و هم در خارج از ايران مورد اقبال مردم قرار گرفته است. شايد به اين علت كه سعدي «انسان» را در مركزيت قرار مي دهد و به همه جنبه هاي مربوط به او توجّه خاص دارد. در گلستان سعدي مي توان مفاهيم و مسايلي را يافت كه شاخه هاي مختلف علوم انساني از جمله فلسفه و روان شناسي متاثر از آن است. به گونه‌اي مي توان گفت سعدي انسان گرايي است كه لحظاتي كه سوار بر مركب خيال در وادي حقايق حركت مي كند، بخش ناهشيار وجود او الگوي جامعي از انسان را در اشعار و نوشته‌هايش ارايه داده است. روان شناسان انسان گرا نيز از هنر انسان شدن سخن به ميان مي آورند و معتقدند كه هرگاه شخصي از مكانيسم هاي دفاعي، مسيوليّت‌پذيري، سخت‌كوشي، شيوه هاي نوين آزمودن و نيازهاي دروني خود آگاه باشد و آنها را بشناسد به سوي كمال انساني راه مي يابد. در اين مقاله سعي شده است علاوه بر ايجاد ارتباط ميان دو علم ادبيات و روان شناسي و قرابت زياد بين انديشه-هاي سعدي با انديشه هاي روان شناسان انسان گرا، به بررسي تطبيقي مفاهيم انسان گرايي در گلستان سعدي با الگوهاي ارايه شده از سوي روان شناسان انسان گرا پرداخته شود. شيوه پژوهش كتابخانه اي و اسناد پژوهي است. يافته هاي اين طرح بيشتر در حوزه شباهت هاي فكري سعدي و روان شناسان انسان گرا است. نتيجه اين گونه پژوهش ها بازكاوي نو از متن و طرح همساني هاي انديشگي ميان انديشمندان است كه مي تواند زمينه اي خوب براي هم انديشي فرهنگ ها و مكاتب فكري باشد.

Golestan of Saadi is one of the classical Persian literature works which has been warmly accepted both inside and outside Iran; it is perhaps because Saadi sets human at the center and pays special attention to all of his aspects. There can be found some concepts and issues in Golestan which have influenced different branches of humanities such as philosophy and psychology. Therefore, it can be said that Saadi is a person who moves in reality while is "on the horse-back of imagination",i.e., the unconscious part of his being presents a general pattern of human in his poetry. Humanistic psychologists also talk about the art of “becoming human” and believe that whenever one is aware of his defensive mechanisms, responsibility taking, hard-working qualities, new means of evaluations, and internal requirements he can find his way to human perfection. In this paper an attempt has been made to compare humanistic concepts in Golestan with the patterns suggested by the humanistic psychologists, in addition to the development of a relation between literature and psychology and approximation of Saadi’s ideas to those of humanistic psychologists. The results of this study show the similarities of the Saadiʹs ideas to the psychological studies of human which prepare the way to see the amount of relationship between different cultures and schools of thought among nations in terms of understanding human. Key words: Humanism, Golestan of Saadi, Humanistic psychology