بررسي تاثير آبياري محدود بر خصوصيات زراعي و عملكرد ارقام آفتابگردان

The investigation of limited irrigation effect on agronomic characteristics and yield of sunflower cultivars

براي بررسي اثر آبياري محدود بر خصوصيات زراعي و عملكرد چهار رقم آفتابگردان، آزمايشي به صورت كرت‎هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كاملاً تصادفي با سه تكرار و طي دو سال در مزرعه ايستگاه تحقيقات كشاورزي كبوترآباد اصفهان انجام شد. تيمارهاي آزمايشي عبارت بودند از: دور آبياري بعنوان فاكتور اصلي شامل سه سطح، آبياري مطلوب، محدوديت متوسط آب و محدوديت شديد آب (به ترتيب آبياري پس از60 ،90، 120 ميلي‎متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A) و همچنين رقم بعنوان فاكتور فرعي شامل 4 رقم بود. نتايج تجزيه‎ي مركب آزمايش نشان داد كه اثرات آبياري محدود بر تمامي صفات مانند ارتفاع گياه، قطر طبق، عملكرد دانه و عملكرد روغن در سطح يك درصد معني‎دار بود و تنها صفت تعداد كل دانه در طبق تحت تاثير اين تيمار قرار نگرفت. دليل كاهش 26 و 40 درصدي عملكرد دانه به ترتيب در تيمارهاي 90 و 120 ميلي‎متر تبخير نسبت به تيمار شاهد را مي‎توان به كاهش اجزا عملكرد از جمله وزن هزار دانه و تعداد دانه پر در طبق نسبت داد. همچنين به دليل وجود همبستگي بين عملكرد روغن با عملكرد دانه و درصد روغن، عملكرد روغن به ترتيب با كاهش 33 و 53 درصدي در تيمارهاي 90 و120 ميلي‎متر تبخير مواجه شد. اثر رقم نيز بر تمامي صفات به استثناي درصد روغن در سطح يك درصد معني‎دار بود. بيش‎ترين عملكرد دانه و روغن در شرايط آبياري مطلوب و تيمار 90 ميلي‎متر تبخير، در رقم Master مشاهده شد ولي در تيمار آبياري بعد از 120 ميلي‎متر بالاترين عملكرد دانه و روغن در رقم Lakumka ديده شد. همچنين در هر سه سطح آبياري پايين‎ترين عملكرد دانه و روغن از رقم Berezanski بدست آمد.

In order to study the limited irrigation effect on agronomic characteristics and yield of four sunflower cultivars, a split plot experiment on the base of randomized complete block design in three replications was done during two years in agriculture research field of Kaboutar Abad, Isfahan. Experimental treatments were: irrigation as main factor including three levels of optimum irrigation, mean limitation of water and sever limitation of water (Irrigation after 60, 90 and 120 mm evaporation from evaporation pan, class A, respectively) and sunflower cultivars secondary factor including four cultivars (Master, Lakumka, Favorit and Berezanski). Compound analysis results showed that the limited irrigation effects were significant on all criteria such as plant height, head diameter, seed yield and oil yield (p < 0.01). Total seed number in head had not been affected by this treatment. Yield components such as 1000-seed weight and the number of filed seed in head caused 26 and 40 percentage reduction of seed yield in 90 and 120mm evaporation respectively, as compared with control. According to the correlation between oil yield with seed yield and oil percentage 33 and 53 percentage reduction of oil yield were observed in 90 and 120 mm evaporation treatments, respectively. Cultivar effect was also significant in all criteria (p < 0.01) except oil percentage. The most seed and oil yield in optimum irrigation and 90mm evaporation treatment was observed in Master cultivar but in irrigation after 120mm evaporation, was observed in Lakumka. also, Berezanski had the least seed and oil yield in three irrigation levels.