سنجش سطح توسعه‌يافتگي استان‌هاي كشور ايران با رويكرد تحليل عاملي

Measurement of the Development Level of Iranʹʹs Provinces with Factor Analysis Approach

امروزه كاهش نابرابري در استفاده از منابع، امكانات و تسهيلات، يكي از مهم‌ترين معيار‌هاي اساسي توسعه پايدار در سطح مناطق كشور به شمار مي‌رود. از طرفي يكي از الزامات اساسي فرآيند توسعه پايدار ملي، توجه به ويژگي‌هاي منطقه‌اي با استفاده از مجموعه‌اي از شاخص‌هاي اقتصادي، اجتماعي و محيط زيستي است تا ضمن شناسايي اين تفاوت‌ها بتوان منابع را به صورت بهينه به مناطق مختلف تخصيص داد. پژوهش حاضر به منظور تعيين سطح توسعه يافتگي استان‌هاي كشور ايران و رتبه بندي آنها براساس ميزان توسعه يافتگي، براي هدايت برنامه‌ريزان و سياست‌مداران در تعيين اولويت سرمايه‌گذاري در استان‌ها انجام گرفت. بدين منظور، ابتدا 13 شاخص از حوزه‌هاي اقتصادي، اجتماعي و محيط زيستي شناسايي و داده‌هاي متناظر با آنها براي 28 استان كشور ايران گردآوري شد. براي تهيه شاخص تركيبي از روش تحليل عاملي استفاده شده و شاخص‌هاي تركيبي براي استان‌ها محاسبه و سطح بندي شدند. بر اساس اين سطح بندي، استان‌هاي كهكيلويه و بوير احمد، تهران و سمنان به ترتيب در رتبه‌هاي اول تا سوم و استان‌هاي كردستان، سيستان و بلوچستان و همدان به ترتيب در رتبه‌هاي آخر قرار گرفتند.

Today, the redaction of inequality resources and facilities is one of the most important criteria for sustainable development and social challenge in our country. One of the main necessities of the national sustainable development process is attention to regional characteristics by utilizing a collection of economical, social, and environmental indicators in order to optimally designate resources for various regions along with identifying these differences. This research intends to analyze the level of development in provinces of Iran. First, 13 economical, social and environmental indicators have been identified and related data has been gathered for 28 provinces in Iran. In order to provide a composite indicator the method of factor analysis has been utilized and composite indicators for the provinces have been calculated and categorized. According to this categorization Kohkiluye and Buyerahmad , Tehran and Semnan provinces have been ranked first to third, while Kordestan , Sistan and Baluchestan and Hamedan provinces are ranked among the last.