اثر سطح ايستابي كم عمق بر تامين نياز آبي،كارايي مصرف آب و عملكرد سه رقم گندم

Effect of Shallow Water Table on Water Requirement, Water Use Efficiency, and Yield of Three Wheat Cultivars

در عصرحاضر محدوديت منابع و افزايش روزافزون جمعيت، ايجاب مي كند كه از منابع محدود به نحو بهينه استفاده شود. در بسياري از اراضي مناطق خشك و نيمه خشك جهان، آب زيرزميني كم عمق با كيفيت هاي مختلف در دوره رشد گياهان مي تواند به عنوان يك منبع آبي رايگان و جايگزين آبياري سطحي يا براي كمك به تامين بخشي از نياز آبي گياه و مديريت آب كشاورزي، مورد استفاده قرار گيرد. لذا در اين پژوهش به بررسي اثر سطوح ايستابي كم عمق 60، 80 و110 سانتي متر بر تامين نياز آبي، كارايي مصرف آب وعملكرد ارقام مختلف گندم (بهار، كراس البرز و W33g)، در دو سال زراعي90-89 و 890-88 پرداخته شده است. آزمايش ها در ايستگاه تحقيقاتي لايسيمتري شماره يك دانشگاه رازي در قالب طرح فاكتوريل و بر پايه طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد. در اين آزمايش ها، از 45 لايسيمتر از جنس پلي اتيلن با ارتفاع 120 سانتي متر و به قطر 30 سانتي متر كه در سطح زمين با فاصله يك متري از يكديگر ثابت شدند، استفاده شد. در هر دو سال انجام آزمايش، بيشترين مصرف آب زيرزميني مربوط به عمق 60 سانتي متر و كمترين مقدار مصرف مربوط به عمق 110 سانتي متر بود. به طوري كه متوسط مشاركت آب زيرزميني براي ارقام مختلف در طي دو سال تكرار آزمايش ها براي اعماق 60، 80 و 110 سانتي متر به ترتيب برابر با 63%، 55% و 45% بدست آمد. همچنين در هر دو سال، رقم كراس البرز بين هر سه عمق سطح ايستابي از نظر كارايي مصرف آب فاقد اختلاف معني دار در سطح 1% شد. در مجموع عمق سطح ايستابي بهينه، 80 سانتي متر بود كه داراي كارايي مصرف آب بالاتر و در عين حال عملكرد مناسبي داشت.

Scarcity of water resources in spite of burgeoning population makes them important and necessitates optimum use of these resources. Shallow groundwater is a resource that has been ignored in irrigation management, while it is an available free source of water which can provide at least part of plants water requirement. Therefore, a two-year experiment was conducted in 2009-2011 to find the effect of shallow groundwater tables, at 60, 80, and 110 cm depth, on water requirement, water use efficiency (WUE) and yield of three wheat cultivars, namely, W33g, Cross Alborz, and Bahar. Experiments were performed at Razi University lysimeter research station No1 as a randomized complete block factorial experiment with three replications. In these experiments, 45 tubular poly ethylene lysimeters with 1.20m height and 0.30m diameter were fixed in the ground with 1m distance from each other. The highest utilization of groundwater was found for the water table depth of 60 cm and the lowest was found for the 110 cm depth. The 2-year average contribution to different cultivars by groundwater in depths of 60, 80, and 110 cm was 63%, 55% and 45%, respectively. The results for Cross Alborz cultivar showed no significant difference (P < 0.01) in WUE between the three water table depth treatments. Overall, the optimum WUE and yield was found at water table depth of 80 cm.