بررسي اثرات كاشت ذرت، يونجه و آفتابگردان بر ميزان رشد و جذب عناصر توسط خرما در يك خاك آلوده به سرب

Effects of Corn, Alfalfa, and Sunflower on Growth and Uptake of Elements by Date Palm in a Lead Contaminated Soil

آلودگي محيط زيست يكي از مشكلاتي است كه جوامع بشري با آن روبرو هستند. استان خوزستان علاوه بر وجود چاه هاي نفت، داراي صنايع متعددي است كه باعث آلودگي خاك مي شود. يكي از روش هاي نوين و كم هزينه براي پالايش خاك‌هاي آلوده، گياه پالايي مي باشد كه افزون بر هزينه كمتر، سازگار با طبيعت بوده و نياز به امكانات كمتري نسبت به ساير روش هاي پالايش دارد. ترشحات ريشه گياهان و ساير مكانيسم هاي خاك و گياه روي حركت عناصر سنگين در ريزوسفر اثر گذاشته و باعث تغيير در ميزان پالايش اين عناصر توسط گياهان مي گردد. بنابر اين با توجه به وجود منابع متعدد آلوده كننده خاك و با عنايت به اين كه نخلستان هاي خوزستان در معرض اين خطرات قرار دارند لزوم تحقيقاتي در اين زمينه اجتناب ناپذير است به همين منظور آزمايشي با 3 تكرار در قالب طرح كاملاً تصادفي و با تيمارهاي زير در گلخانه موسسه تحقيقات خرما و ميوه هاي گرمسيري در اهواز به اجرا در آمد: 1- شاهد (كاشت خرما) 2- كاشت ذرت 3- كاشت يونجه 4- كاشت آفتابگردان 5- كاشت خرما و ذرت 6- كاشت خرما و يونجه 7- كاشت خرما و آفتابگردان. بعد از اين كه گياهان زراعي به رشد كامل رسيدند از خاك برداشت وتوزين و غلظت عناصر نيتروژن، فسفر، پتاسيم، مس، منگنز، و سرب در خاك و گياه اندازه گيري گرديد، سپس شاخص جذب محاسبه شد. نتايج نشان داد وزن تر و خشك نهال خرما در تيمار كاشت خرما و گياهان زراعي بيشتر از كاشت خرما به تنهايي بود. غلظت نيتروژن، فسفر و پتاسيم اندام هوايي و ريشه نخل خرما اختلاف معني داري بين تيمارهاي مختلف نشان نداد.آفتابگردان و يونجه كاشت شده به تنهايي بالاترين و پايين ترين شاخص جذب سرب را داشتند. يونجه كاشت شده با خرما بالاترين فاكتور انتقال سرب را در بين تيمارها به خود اختصاص داد يعني زماني كه يونجه به همراه خرما كشت شود مي تواند نسبت به ساير تيمارها مقدار سرب بيشتري را از ريشه به اندام هاي هوايي منتقل نمايد.

Environmental pollution is one of the main problems of human societies. Plants are able to affect the mobility of heavy metals in the rhizosphere due to root exudates and other mechanisms resulting in a change in their phytoextraction ability. One of the methods for reclaiming contaminated soils, called phytoremediation, makes use of plants. Phytoremediation has a lower cost, is compatible with nature, and requires less equipment and facilities. Khoozestan province not only has many oil wells but also many industries that are causing soil contamination. Therefore, there are several sources of soil pollution in the date palm orchards in Khoozestan province necessitating research on reclamation. This study was carried out with three replications in randomized block design in greenhouse at the Date Palm and Tropical Fruit Research Institute in Ahvaz with the following treatments: 1-control (only date treess), 2-only corn, 3-only alfalfa, 4-only Sunflower, 5-corn intercropped with date palm, 6-alfalfa intercropped with date palm, 7- sunflower intercropped with date palm. After the crops were grown for one growth period, they were removal from the soil, and then were weighed. Concentrations of nitrogen, phosphorus, potassium, copper, manganese, and lead in soil and plant were measured. Uptake index was calculated. The results showed that alfalfa intercropped with date palm recorded significantly higher amount of fresh and dry weight than corn intercropped with date palm in pot. Sunflower and alfalfa grown alone recorded the highest and lowest lead uptake index, respectively. The highest rate of lead translocation factor belonged to alfalfa intercropped with date palm. In other words, alfalfa translocations of lead from root to shoot while intercropped with date palm was more than the other treatments.