نظم بصري در شهرسازي سنتي ايران (مطالعه موردي: بازار تبريز)

Visual Order in Iranian Traditional Urban PlanningCase study: Tabriz Baazar

چكيده معماري و شهرسازي گذشته ايران زمين كه همواره با تكيه بر خلاقيت و خصايص پايدار از جايگاه ويژه اي برخوردار بوده، در عصر حاضر در اثر مواجهه با عوامل متعدد؛ بويژه تاثير پذيري از مظاهر تمدن صنعتي شده غرب از حقيقت خويش فاصله گرفته و صورتي غيربومي و در برخي مواقع، تنزلي يافته است. شيوه جديد سازماندهي فضا با غفلت از انديشه پيشينيان با سنت فكري ايراني همخواني نداشته و خصوصيات ملي و فرهنگي شهرسازي در كشور را دگرگون ساخته است. اصول معنوي حاكم بر شهرسازي سنتي ايران، ريشه در فرهنگ و انديشه هاي اين مرز و بوم دارد. اصل نظم به عنوان يكي از اصول معنوي، به خوبي در شهرسازي سنتي ايران كالبد يافته و مي تواند پايه محكمي براي تداوم اين فرهنگ غني باشد. بازار به عنوان يكي از فضاهاي شهري واجد ارزش هاي كيفي و هنري، به خوبي تجليگر اين اصل اساسي شهرسازي سنتي ايراني است. در اين مقاله بر اساس روش اسنادي و كتابخانه اي با استفاده از منابع و متون موجود، سعي گرديده ضمن روشن-سازي مفهوم نظم در شهرسازي سنتي ايران و بررسي آن در بازار به عنوان يكي از اركان اصلي كالبد شهرهاي سنتي ايراني، ضرورت بازشناسي اصول و مفاهيم به كار رفته در شهرهاي سنتي به ويژه در گرايشات نوين شهرسازي مورد توجه قرارگيرد.

Abstract: Visual Order in Iranian Traditional Urban Planning Case study: Tabriz Baazar Iranian past architecture and urban planning, because of its creativity and sustainable features, has a specific location, but in contemporary age, due to various factors, especially following western industrialized features, separated from its origins and sometimes has been declined. New methods, by neglecting the past and without considering traditional ideas, have changed national and cultural features of the country. Spiritual principles of Iranian traditional urban planning have originated from its ideas and culture. Order as a spiritual principle, represented clearly in Iranian traditional urban planning, so it can be a strong base for the continuity of this rich culture. Baazar, as one of the important spaces in Iranian traditional cities, reflects clearly the principle of order. In this paper, based on library studies, by representing a clear meaning of order and studying this principle in the structure of Baazar as an important and basic structure of traditional cities, the necessity of reviewing the principles of traditional cities, especially their application in contemporary urban planning, has been emphasized. This paper, by emphasizing on the Bazaar, focused on the concept of order. The aim of this paper is recognition some parts of traditional principles to meet the needs of modern urban spaces. This paper represents a clear conceptual meaning of order, as an important factor in the formation of traditional cities, related concepts, effective factors and origins of its formation in Iranian traditional cities. This paper put emphasis on the use of the principle of order in urban planning for the promotion of the quality of modern urban spaces. Keywords: Visual order, Tradition, Traditional architecture, Traditional urban planning, Baazar.