بررسي مباني مشروعيت حكومت در فقه سياسي شيعه با تاكيد بر نظريه ولايت فقيه

A Review of the Principles of the Legitimacy of Government in Shiite Political Fiqh with Emphasis on the Theory of Guardianship of Religious Jurist

شيعه همواره مدعي بوده است كه در خاستگاه حكومت خلفاي پس از پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله، نوعي دوگانگي پديد آمده است. از اين‏رو، حكومت خلفا را فاقد مشروعيت دانسته و معتقد است خليفه مشروع پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله از حق شرعي خود براي حكومت محروم مانده است. در بررسي مباني مشروعيت حكومت در فقه سياسي شيعه، اصل بر اين است كه تا وقتي حكومت‏كنندگان بر اساس ضوابط و چارچوب‏هاي شرعي و ديني گزينش نشوند، هيچ حكومتي مشروعيت ندارد. در فقه سياسي، مشروعيت به‏معناي حقانيت است و در برابر غصب به كار مي‏رود . فقه سياسي، منشا اين حقانيت و مشروعيت را تنها خداوند مي‏داند. حكومت ولايت فقيه كه در طول ولايت‏اللّه، انبيا و ايمّه اطهار عليهم‏السلام است، مشروعيت الهي دارد. اين پژوهش درصدد است با روش تحليلي ـ اسنادي نشان دهد منشا و مبدا مشروعيت حكومت، الهي است و تعيّن آن نيز به مقبوليت مدني است.

The Shiʹa think that there is a kind of duality in the origin of the caliphsʹ rule after Holy prophet (May the blessing and peace of Allah be upon him and his progeny). They believe that the caliphsʹ rule lacks legitimacy and hold that the legitimate successor of Holy Prophet was deprived of his lawful right to rule. According to Shia political fiqh, the legitimacy of government is founded on the principle that if rulers are not selected according to religious and legal rules and regulations, they are illegitimate. In political fiqh, legitimacy means rightfulness as distinct from usurpation. According to political fiqh, there is no source of such legitimacy and rightfulness other than God. The rule of guardian jurist which is in line with the type of God, prophets and the pure Imamsʹ guardianship has divine legitimacy. Using a documentary- analytical method, the present paper tries to establish the idea that a government must have a divine source of legitimacy and its determination depends on social (civil) acceptance.